leren: zijn langzame werken als landmeter
wordt nu nog met ere gememoreerd tot in
buurtkrantjes en op www.archipelbuurt.nl toe.)
Verheeskade
In de buurt Laakhaven-west werd in 1997 een
kade vernoemd naar Hendrik Verhees, 1744-
1813, beëdigd landmeter te Boxtel. Hij maakte
talloze opmetingskaarten in de provincie
Noord-Brabant, zowel van dorpen en steden als
van rivieren en wegen, maar vervaardigde ook
waterstaats- en zeekaarten. Hij was bijzonder
actief op waterstaatkundig gebied en met name
geïnteresseerd in de waterwegen in Noord-
Brabant. Verhees was, naast zijn landmeetkun
dige activiteiten, ook actief als aannemer en
architect, vervulde bestuursfuncties op lokaal,
provinciaal en landelijk niveau en verzamelde
een belangwekkende topografische documen
tatie. Over hem verscheen in 2007 een dik
boek: Hendrik Verhees op de kaart gezet.
Hoornse plannen
Eind 2008 werden historische straatnamen
vastgesteld voor de nog te ontwikkelen delen
van Bangert en Oosterpolder in Hoorn.6 De
straten in fase 3 krijgen het thema 'landmeters-
gereedschap Vastgesteld zijn de namen
Hollandse Cirkel, Jacobsstaf en Meetketting.
(Op een webstek en op een gedrukte gemeente
lijke informatiepagina van 7 januari 2009 staan
ze goed beschreven!) Voor fase 4b is het thema
'Landmeetkundigen, intellectuelen en carto
grafen (In dezelfde media is uitgelegd wat
landmeetkundigen en cartografen zijn, maar
wat intellectuelen zijn niet.Behalve bij de
Hoornse hemelcartograaf Cellarius wordt van
de individuen niets uitgelegd. Gekozen
werden als straatnaam: Adriaan
Anthoniszstraat, Jacob Brasserstraat, Jan
Doustraat, Albert van Damstraat, Andreas
Cellariushof, Gemma Frisiushof, Gerrit
Langedijkstraat, P. van der Meerschstraat,
Hendrik Potstraat en Lucas Sinckstraat. De
meeste landmeters komen met hun admissie
voor in Muller en Zandvliet. Adriaan
Anthonisz werd sinds 1997 extra bekend door
het beeld van hem in Alkmaar. Jacob R.
Brasser was landmeter te Hoorn. Jan Dou werd
in het laatste decennium extra bekend door
publicaties over zijn uitvinding van de
Hollandse Cirkel.7 Naast prominenten werd
ook Albert (Jansz.) van Dam (1656-1720) op
wikipedia bekend als landmeter. Geograaf
Gemma Frisius (1508-1555) zal een van de
bedoelde 'intellectuelen' zijn. Gerrit (Dirksz)
Langedijk (1560/61-1624) werd bekend door
een kaart van de Zijpe uit 1600. De Hoornse
Pieter van der Meersch werd dat van de kaart
van de Westfriese zeedijk van 1638.8 Hendrik
Pot is niet te vinden, maar men zou kaartmaker
Hendrik Post van het Gooi kunnen bedoelen.
Sinck ten slotte werd in Amsterdam vernoemd
in de Lucas Jansz Sinckbrug. Als stadsland
meter werkte hij daar aan de uitleg van 1612 en
daarmee aan het fundament van de grachten
gordel.
De bouw van de fasen 3 en 4 van Bangert en
Oosterpolder moet nog aanvangen. De
planning is dat de grond dit vooijaar bouwrijp
is. Het zal dan zeker pas begin 2011 worden
voordat de woningen opgeleverd gaan worden
en straatnaambordjes geplaatst zullen worden.
Stimulerend slot?
Haagse en Hoornse fenomenen dat er meer
straten naar landmeters en hun gereedschap
zijn vernoemd dan men denkt, komen meer
voor. Een oproep aan de lezers om nog meer
ongepubliceerde voorbeelden door te geven
gaat hierbij! (En natuurlijk wisten de vaklui
van weleer al dat 'geodesie meer was dan
landmeten', dat 'geo verbreedde' etcetera.)
Neem nog een gemeente als Haarlemmermeer.
In 1959 besloot men om een nieuwe straat de
naam Engelmanstraat te geven. Dat was naar
Jacob Engelman (overleden in 1826),
landmeter bij Waterstaat van 1784 tot 1804.
Als landmeter van Holland werd Engelman,
geboortig van Bloemendaal, geadmitteerd op
6 www.bangertenoosterpolder.nl/index. php?table=nieuws&ID=51
7 H.C. Pouls, De landmeter Jan Pieters Dou en de Hollandse Cirkel, Delft 2004
8 Piet Boon, De kaarten van de Westfriese zeekerende dijken uit 1638: een verkenning, in; Caert-Thresoor 1988-4
41
