JQ
Rijkscommissie klaar met zijn opdracht en in
1930 is het netwerk overgedragen aan het
Kadaster om het net te onderhouden. Zo
ontstond de Bijhoudingsdienst van de
Rijksdriehoeksmeting die werd ondergebracht
bij de Ingenieur-Verificateur van het Kadaster
in Amsterdam. Het Kadaster kreeg er daarmee
een kerntaak bij: het onderhouden en in stand
houden van het RD-stelsel. De RD gaat over de
ligging, de x en de y. Het NAP gaat over de
hoogte en daarvan werd het onderhoud overge
dragen aan Rijkswaterstaat. Inmiddels kon het
Kadaster meteen aan de bak, want er waren bij
de overdracht al 300 punten verstoord.
In 1937 kreeg de RD zijn eerste dienstauto
(afb. 13). Het was wel een tweedehandsje. Hij
kwam van de Belastingdienst. Het is onbekend
hoe lang het heeft geduurd voordat de tweede
auto werd aangeschaft, want er waren natuur
lijk verschillende ploegen aan het werk in de
buitendienst.
Definitie van een RD-punt: een RD-punt is een
verzameling punten rondom een locatie. Dat is
meestal een torenspits met een aantal vastleg
gingen. Onder meer op de trans en bijv.
beneden in de muur van de toren of de kerk.
Vroeger werd zo'n gehele verzameling ook
gepubliceerd. Sinds eindjaren '90 wordt alleen
een enkel punt - het richtpunt - gepubliceerd.
De overige punten (vastleggingen) worden
sinds die tijd geacht van nut te zijn voor de RD
zelf om controles uit te kunnen voeren.
Sinds de oprichting van de Bijhoudingsdienst
doet de RD zijn werk naar behoren en gebeurt
er eigenlijk decennia lang niks spectaculairs.
Er valt niemand uit de toren. Er zijn nog geen
Afbeelding 13. Eerste dienstauto van de RD
(1937)
computers die het werk ingrijpend veranderen.
Wel zijn er inmiddels geavanceerde reken
machines. Dit geeft de mogelijkheid tot her
berekening van de RD-coördinaten. Dit geeft
feitelijk nieuwe coördinaten wat eigenlijk een
probleem geeft t.o.v. het altijd gevoerde beleid:
RUST OP DE COÖRDINATENMARKT!
D.w.z. zo min mogelijk wijzigen in de
bestaande publicatie. Voor de nieuwe coördi
naten vindt men een creatieve oplossing. Dit
leidt in 1970 naar verschuiving van het nulpunt
(afb. 14), waardoor alle coördinaten veranderen
en in het eerste kwadrant komen te liggen
(X: +155.000 en Y: +463.000) en de x altijd
kleiner is dan de y.
Een klein stukje theorie: de toren in
Amersfoort was het nulpunt van het oude
coördinatenstelsel en ook het centrum in het
systeem van de RD. Dat systeem houdt in dat
de metingen op de aardbol worden herleid naar
een plat vlak: de stereografische projectie. In
dit artikel wordt daar niet verder op in gegaan,
dat leidt hier te ver, maar de OLV-toren is nog
steeds het centrum van ons RD-stelsel. Op het
bijgevoegde schetsje wordt dat weergegeven.
Als het platte vlak de aarde doorsnijdt op een
afstand van 122 km rond de toren in
Amersfoort dan is daar uit is af te leiden dat de
toren zich virtueel op 1200 meter boven dit
platte vlak bevindt (afb. 15).
-
400
r^C
n
Afbeelding 14. Verschuiving oorsprong RD-
coördinaten
y- os
m
Os
500
453
30O
2O0
too
x -as
O
K>0 200 300 40p
155 >-"y-v
6
