Kadastrale landmeters volop
Caert-Thresoor 2010-1
Kolom 5. Astronomen werkten evenals
militairen voor de overheid en werden door of
namens de Minister van Marine veelvuldig
geraadpleegd.
J.H. van Swinden, zie tabel 1 regel 1zijn
belangrijkste werk - in relatie tot de triangu
latie - was de reeds genoemde Volmaakte
maten en gewichten (1802), dit was de onder
bouwing voor het regeringsadvies waarmee in
ons land, formeel vanaf 1816, het metrische
stelsel ingevoerd werd. Hierdoor waren de
eenheden gebruikt bij de Nederlandse triangu
latiemetingen vergelijkbaar met die van de
Britse, Franse, Pruisische, Spaanse, Ameri
kaanse en Japanse overheid.
J.F. Keyser 1766-1823) was astronoom in
Amsterdam die in 1823 de lengte van
Amsterdam scherper stelde, was lid van de
KNAW eerste klasse, eerste afdeling tevens
oom, opvoeder en leermeester van F. Kaiser.
J.F. van Beek Calkoen (1772-1811), Utrechtse
astronoom, die in 1803 een chronometerreis(je)
maakte tussen Utrecht, Leiden en Amsterdam
om de geografische lengte ervan nauwkeuriger
te bepalen. Hij publiceerde: Zeemanshand-
leiding tot het gebruik van den sextant of
octant (1806) en Verhandeling over de zee
kaarten (1808). Zijn astronomische publicaties
stonden in Monatliche Correspondenz der Erd-
und Himmelskunde vanaf 1803). Van Beek
Calkoen was lid van het (K)NAW eerste klasse,
eerste afdeling vanaf 1808.
G. Moll, zie tabel 1 regel 6, als astronoom ver
bonden aan de Utrechtse sterrenwacht. In 1826
werd hij - aangekondigd per Zeeorder no 88
d.d. 9 november 1826 - belast met de zorg en
bewaring van 's Rijks "zeehorologiën". Voor
het praktische werk van controles, inname en
uitgifte van de zeechronometers werd in de
periode 1832 tot 1 januari 1858 Jacob Swart
(1796-1866) aangesteld. Jacob Swart was
opgeleid tot zeeofficier en lid van de Lengte
graadcommissie in de periode 1838-1850.
F. Kaiser, zie tabel 1 regel 17.
In het kadastermuseum zijn twee boeken opgedoken met gegevens over alle kadastrale land
meters van 1830 tot 1980.
Redacteur Klaasse zal proberen nog dit jaar hier een artikel over te schrijven.
Uitgave 2010-1 van het tijdschrift Caert-Thresoor bevat onder meer de volgende bijdragen:
Op perkament getekend: Productie en omvang van het hydrografische bedrijf van de VOC,
door Ruud Paesie;
Eygenhandig gepeylt en ontworpen: Nicolaas Witsen en de kartering van de 'Suyderzee',
door Igor Wladimiroff;
Ware afbeeldinge der stadt Jerusalem: Een onbekende ets van Benjamin Wright uit 1625,
door Louis van Empelen.
Verder wordt de rubriek Kaartencollecties in Nederland voortgezet met die van de Universiteits
bibliotheek Utrecht.
Algemene informatie: www.maphist.nl/ct.
66
