besteed.4 In genoemde processen-verbaal
werden door de landmeters van het Kadaster in
deze gebieden dan ook in grensmarkeringen
van na 1813 tot gemeentegrenzen gepromo
veerde oude grenzen beschreven. Uit de enige
vermelding en ondertekening van de
processen-verbaal van grensbepaling van het
Schoutambt Almelo (later de gemeente Ambt
Almelo) blijkt dat Landmeter van de le klasse
~^)a >1 A
a /i n
belastingambtenaren alsmede plaatselijk
deskundige eigenaren, een rondgang langs de
grenzen van de gemeente gemaakt, en in aan
wezigheid van de landmeter van het Kadaster
werden de grenzen van deze gemeenten
beschreven. Van een dergelijke beschrijving
werd daarna een proces-verbaal opgemaakt
met een schets waarop de grenzen werden
afgebeeld (afb. 2).2
Van deze processen-verbaal werden drie
exemplaren opgemaakt, en wel één voor de
provinciale griffie, één voor de betreffende
gemeente en één voor het Kadaster. De
exemplaren van het Kadaster zijn na de laatste
reorganisatie in bewaring gegeven bij de Rijks
archieven. Het Historisch Centrum Overijssel
te Zwolle verdient een compliment voor de
wijze waarop de processen-verbaal worden
bewaard en zijn gearchiveerd.
De commissie te Ambt Almelo, belast met de
beschrijving van de gemeentegrens, kwam op
15 november 1816 op het Almelose raadhuis
bijeen. De 22 grenspunten van de buitenomtrek
van deze gemeente kregen bij deze beschrijving
alle een nummer, maar óók, hetgeen wel uniek
kan heten, een naam. Zo kreeg de gefoto
grafeerde grenssteen nummer 7 de naam
"Sorgpaal", genoemd naar de ingenieur
verificateur van het Kadaster J.J. Sorg. Deze
steen staat in het oosten van Almelo nabij de
Pook, waar de Broekzij deweg en de Graven-
allee ongeveer bij elkaar komen. De steen staat
nabij de zwemplaats uit onze jeugd, waar op het
kaartje van afbeelding 1 genoemde Gr.pl. 7 ook
is ingetekend (afb. 3).3
De vraag rijst waarom deze grenssteen
nummer 7 werd vernoemd naar de landmeter
en ingenieur-verificateur J.J. Sorg. Raadpleging
van de processen-verbaal van grensbepaling
geeft hierop een antwoord. In Oost-Nederland
worden vele gemeentegrenzen gevormd door
de eeuwenoude markegrenzen. Aan deze
markegrenzen, die zich veelal bevinden in
woeste gronden, werd in de afgelopen jaar
gangen in dit tijdschrift reeds aandacht
Afb. 3. De "Sorgpaal"volgens een veldwerk
van 1968 al 'scheef(foto Henk Holsbrink)
Afb. 4. De handtekening van landmeter C. De
Haan
22 grenspunten
- Processen-verbaal van Grensbepaling, Inventaris 892, Historisch Centum Overijssel, Zwolle
3 Historische Atlas Overijssel, 1990
4 Henk Holsbrink e.a, De Onrechtvaardige Landmeter, in: De Hollandse Cirkel 2007 en 2008
113
