landmeter de overstap nam naar het nieuwe
Kadaster. Nadat de kadastrering na het herstel
van de eigen soevereiniteit van de Nederlanden
gedurende de periode 1814-1815 had stil
gelegen, werden de werkzaamheden in 1816
hervat. Bij deze hervatting werd Johannes
Jacobus Sorg op 3 oktober 1816 tot ingenieur
verificateur van Overijssel benoemd.13 Sorg
werd als H. Sorg, Verificateur, vermeld met
landmeter le klasse A. de Geus als de makers
van een kaart van Almelo "in den jare 1817 op
een schaal van 1:20000".14 Uiteraard zal hier
mede onze J.J. Sorg bedoeld zijn, die daarna op
basis van de kadastrale minuutplans de
"Kadastrale atlas van de gemeente Schoutambt
Almelo kwartier Twente provincie Overijssel"
liet vervaardigen op verzoek en ten behoeve
van Adolph Frederik Lodewijk Grave van
Rechteren Limpurg. Genoemde atlas, gedag
tekend op 5 mei 1819, werd conform de
originele plans aan het bureau van de
ingenieur-verificateur te Zwolle vervaardigd en
bestaat uit 22 kaartbladen in kleur.15 De
metingen ten behoeve van de vervaardiging
van de originele minuutplans vonden al eerder
plaats en wel "in den jare 1817". In de jaren
1817 tot 1820 kopieerde hij of liet hij kopiëren
vanaf de toen kennelijk al gereed zijnde
kadastrale minuutplans van de gemeenten
Ambt Delden, Borne, Hengelo, Holten en
Wierden, een 25-tal kadastrale kaarten van de
domeingoederen op een schaal van 1:2500 (de
nrs 1200 t/m 1233). Deze werden "afgege\>en"
in 1826, zes jaren voordat het kadaster in 1832
in gebruik werd gesteld. Tevens tekende hij
overzichtskaarten op schaal 1:20.000 van de
domeingoederen van ondermeer de gehele
gemeente Borne (nr 1199). Bovendien ver
schafte hij de Dienst der Domeinen een kopie
van de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels (De
Tableaux), waar de informatie van de perceel
nummers was beschreven.16 Naast zijn
kadastrale werk tekende hij in 1825 een kaart
op schaal 1:50.000 van de op 4 en 5 februari
1825 overstroomde gebieden van Noord-west
Overijssel, welke kaart door C. van Baarsel en
Zoon en Van der Meulen werd gegraveerd en
die in 1826 uitgegeven werd door Clement, De
Vries en Van Steggeren, boekdrukkers te
Zwolle. Deze kaart, gewaarmerkt door J.J.
Sorg, werd opgedragen aan Baron Bentinck tot
Buckhorst, Gouverneur van Overijssel.17 In het
boek "De Vervening in de Olde maten van
Rouveen (1833-1859)" van J.B.A. Gloerich
werd op bladzijde 104 een gedeelte van deze
kaart afgedrukt en zijn naam "J.J. Sorg" als
vervaardiger daarvan genoemd op de blad
zijden 102 en 104.18 In 1826 vervaardigde Sorg
het origineel van een kaart van de moerassen
rond Rouveen, Ommerschans, Koevorden als
mede van passen, leidijken en indunaties der
moeren tussen Hasselt en Koevorden.19 Ook
had hij nog bemoeienis met een oude ver-
pondingskaart van Echteld, waarop een
annotatie van zijn hand kon worden aan
getroffen.20 Het is wel bijzonder dat nog voor
het kadaster in 1832 in gebruik werd genomen
Sorg al kaarten op basis van de kennelijk
gereedgekomen minuutplans vervaardigde of
liet vervaardigen. Het was dan ook niet
onlogisch dat zijn naam wel voorkomt in het
'Repertorium van Nederlandse kaartmakers
1500-1900'. Zijn naam komt echter niet voor
in het repertorium van Teeling, maar weer wel
in het naslagwerk van Muller en Zandvliet als
verwijzing naar Teelings "Landmeters voor de
kadastrering van Nederland".21 Wat Teelings
repertorium betreft is dat mogelijk omdat zijn
landmeetkundige activiteiten in de jaren 1794-
1800 niet zo groot waren dat ze konden leiden
tot kaart (producties welke in het algemeen de
bronnen waren waaruit Teeling zijn reper-
13 Kadastrale Atlas Dalfsen, Zwolle 1994
14 H. Sorg verificateur en A.de Geus landmeter 1e klasse, vervaardigers kaart van de Gemeente Almelo in 1817 (Kaart Boom)
15 H. Sorg en A.de Geus, Kadastrale Atlas van de gemeente Schoutambt Almelo, kwartier Twente 1817
16 Domeingoederen in Overijssel (Historisch Centrum Overijssel)
17 J.J. Sorg, Beschrijving van Overijssels watersnood in Februarij 1825, kaart in omslag, Zwolle 1826
18 J.B.A.Gloerich, De vervening in de Olde Maten van Rouveen (1833-1859), Driebergen 2006
19 Staatssecretarie/ kaarten, J.J.Sorg, kaart Ommerschans 1826
20 Provinciaal bestuur van Zuid- Holland, kaartencoll. Ernsting
21 E. Muller en K. Zandvliet, Admissies als landmeter in Nederland voor 1811, Alphen aan den Rijn 1987
116
