DTjN précis des operations géodésiques
den hoe, door samenwerking met Frankrijk, het
Verenigd Koninklijk en Spanje, Borneo op de
trigonometrische wereldkaart verscheen.1
De Franse hoofdrolspelers
In de 19de eeuw kon men alleen via het water
de Indische-Archipel bereiken.2 Het is dan ook
niet verwonderlijk dat in Nederlands-Indië
eerst hydrografen aan het werk moesten voor er
van een veilige vaart naar, liefst beschutte,
ankerplaatsen sprake kon zijn.
Afb. 1. Titelpagina van een van de vele vakpu
blicaties van "Lepère de l'hydrographie
moderne ofwel Beautemps-Beaupré. Hierin is
te lezen hoe astronomen, geodeten en hydro
grafen, allen overheidsfunctionarissen, hun
wereldwijde werkzaamheden op elkaar afstem
den. Vuurtorens speelden hierbij een promi
nente rol.
Toelichting op tabel 1:
Kolom 1: De Franse hydrografen, genummerd 1 t/m
10, staan in volgorde van hun rang.
Kolom 2: De vet gedrukte namen waren de achtereen
volgende Chefs der Hydrografie: Na J.N. Buache
1789-1825 werden Beautemps 1826-1829, Daussy 1829-1852, Bégat 1853-1865 en Darondeau 1865-1869
door de Franse overheid in deze functie aangesteld.
tevens lid van Le Bureau des Longitudes (opgericht 1795)
Beautemps-Beaupré had de leiding bij het samenstellen van alle grote Franse hydrografische publicaties in de
periode 1800-1850. Zie afb 1.
Kolom 3: jaar van geboorte en t jaar van overlijden
Kolom 4: hydr. kaarten hydrografische kaarten. Ned. Nederland(se).
Beautemps (regel 1heeft veel gepubliceerd, daarbij was zijn Méthodes pour !a levée et la construction des
cartes et plans hydrographiques (1808) voor de wereldwijde triangulatie van bijzonder belang.
Kaarten van Daussy (regel 2): Carte de la mer de Chine d'après les traveaux de Capt. Horsburgh (1838) en
Carte des Hes Java et Borneo et des mers environnantes (1839) werden vervolgd door Darondeau (regel 10)
Description des cötes de Chine.
Le Bourguignon-Duperré (regel 5) voer als hydrograaf aan boord van het korvet L 'Emulation met comman
dant Barral: Renseignements sur la cöte meridionale du Brésil 1832) en Instructions sur les mers de l 'Inde.
Bégat (regel 6) schreef onder meer: Relatives aux travaux hvdrographes exécuteés sur les cötes de France
(1839-1844).
Dortet de Tessan (regel 8), verbeterde de kaarten van Algiers, geconstrueerd door de hydrograaf A. Bérard
(1796-1852). Bérards metingen met de brikLe Loiret waren gebaseerd op de sterrenwacht van Toulon, zijn
kaarten waren uitgegeven om te gebruiken bij het bombardement van Algiers in 1830. Dortet de Tessan
schreef: Notes diverses relatives a l'hydrographie et a la physique du globe (3de editie 1850).
2 J.R. van Diessen, Grote atlas van Nederlands Oost-lndië (2003) is een typische landkaartenatlas. Na veel bladeren is in deze
atlas slechts één kaart: R.O.J. Verschoor, Reede van Riouw, 1894 (hoek p.135), te vinden die in de categorie 'natte' kaarten is in
te delen. Op deze Riouw kaart staat de vlaggenmast van Fort Kroonprins (basispunt tabel 2 regel 8), die al in 1837 door Melvill
als basispunt ingemeten werd. Er kan gemakkelijk ook een 'natte' atlas samengesteld worden, omdat er honderden originele
hydrografische kaarten uit de onderhavige periode bewaard zijn gebleven.
EXPOSÉ
DES TRAVAUX RELATJFS A LA RECONNAISSANCE HYDRQCiUrHIQUE
DË8
CÓTES OCCIDENTALES DE FRANCE,
Par M, BEAUTEMPS-BEAU PRÉ,
tKGfciKlIft HTD DOG RAPHE EK CHEF DE 1.* MAR1HR,
VI Uier. H t'ECAPLMU IKlTJit DEI JCIlKtll CC L'QJTÏTLT. EU ITHit' UtJ WNOnnDQ, [TE.
Qui OJU tmi Je Uau buï Cartel et Plarh .f» iron |ireiiwim puil» du Pifttt FrMfnii,
Par M. DAUSSY.
P U B LI PAR ORDRE DU ROI,
UVI LR HJKKTi-Rr DE M. LE BAROK HYDE DE NEÜVILLE, IfCltlTAIll O'iTAT
AU OtPARTOMUST OI LA MAKtMt Ef Btl CQLOWJLJ.
A PARIS,
DE L'IMPRJMERIE ROYALE.
I
A PARIS,
n.— OtüitUEk l'Eeinpui |Uul dtrC*rtn Je U Mm*»
rut da Feulmfg-MantuBiiie, n. (i-
143
