kaart op de van overheidswege jaarlijks uitge
geven lijst van kaarten, die voor de navigatie
verplicht waren aan boord van Marineschepen
te gebruiken, heeft gestaan (zie afb. 12).
1De publicaties van het Franse Bureau des
Longtudes werden wereldwijd als handlei
ding voor nationale hydrografische werk
zaamheden gebruikt.
2. De systematiek van de wereldwijde triangu
latie, rond 1800 voor de Nederlandse over
heid beschreven door de astronoom J.H. van
Swinden en de wiskundige J. Florijn, werd
vanaf 1821 in de Oost - lees Borneo - opge
dragen en gecoördineerd vanaf het hoogste
gezagsniveau, de Commandant Zeemacht
Nederlands-Indië.
3. Nederlandse hydrografen (Marine-officieren)
en geodeten (Landmachtofficieren/inge
nieurs) brachten rond 1840 Nederlands-
Indië/Bomeo, in samenwerking met de over
heden van de omringende landen, op de tri
gonometrische wereldkaart.
4. De door hydrografen en geodeten in de Oost
gedefinieerde basispunten werden internatio
naal overgenomen en door de geodeet J.A.C.
Oudemans, in de periode 1858-1875, geijkt.
/'»•-
L_
In de Tweede Wereldoorlog vormden deze
punten nog steeds de basis voor de toen
geconstrueerde geallieerde geologische- en
luchtvaartkaarten van Nederlands-Indië/Bor-
neo.
6. De nauwkeurigheid van het vooroorlogse
Javanet is door A. Gomperts met GPS-metin-
gen onderzocht Geo-Info 2006-5). Opmer
kelijk hierbij was dat hij een aantal originele
betonnen triangulatiepaaltjes juist met GPS
weer terugvond. Zijn op GPS gebaseerde
conclusie was dat de vooroorlogse topografi
sche opnames van opmerkelijk hoge kwali
teit waren. Deze constatering is een logisch
vervolg op mijn eigen, inmiddels zo'n 100
conclusies.
7. Von Derfeldens kaarten werden al bij uitgifte
door de Lengtegraadcommissie onbruikbaar
voor de navigatie verklaard.
Met dank aan dr S J. de Groot
1 let was bekend dat de baron van D e r f e ld en va.
!-] i n d erft e in uit zucht voor de weienfchap, fekj
verfcheidene jaren, zijnen befchikharen tijd ten beste,tra
tot de zatTtenilellinK eener kaart der Nederlandfclte hediiw
gen van den Ipdifchen Archipel. -De vruchten van dienJ
ren langen arbeid werden edelmoedig aan bet vaderland gi
fchonken en aan Zijne Majefteit den Koning opgedragfe
Die kaartuit veri'cheidene bladen bellaande, ett v-.-rtel
van eene Memoire Analytitjtie" in folio, ,van rui ui Ij
bl,, werd van wege liet Ministerie van Koloniën uitgeg
ven. jammer, dat bij een Zoo kostbaar werk, volgens lie
welk de buitenlander natuurlijk den ilaat van de lieoeftiM
der ivetenfchap in Nederland moest beourdeslende
tnerkingen der Commisfie, in wier handen die.yerdietiftajj
ke arbeid voor de uitgave werd gefteidniet in acht jn
ren genomen, en dat aanbiedingen naderhand van elders g
daan., door den Minister Baud, niet werdeti aangenotnï
Mn is er, om van andere gebreken niet te gewagen.,
(peiling ongelijk, en hier naar Engelfche, daar naar .Hfflj
dnitfche fchrijfivijze gevolgd. Dit is te meer te betretttfl
omdat dien ten gevolge in de oogen vati fommigen .de 1
beid van den baron van De r Te t den tiiet genoeg wol
op ptijs gellêld; evenwel heeft die Heer, door .zijne ijzer
vlijt, en de groote kosten -welke hij zich heeft getrooS
met zich eene menigte, bnitenlandfche kaarten aan te Teh»
fen zich groote verdienden verworven in de oogen van ij
minnaren der aard ril ksknnde.
Afb. 11. Tekst gepubliceerd door U.G. Lauts,
bedoeld in noot 19.
Conclusies:
ÖSDE ArntXLINT,. limimu.-j
uimjii II'ft- ui
ZvUlm
idrH Mn (Virnro.
xrnu
lilmu
C.lRUtTI Hl DE MIXT VTU16T
IWIBISill»,
"ujJt
u.rmKMtMt.r.
A, t.
rabr-t, -a AW-
CM »fi lr!.^r(U MnlVn rara 4« Ui.
b,
ui,
kwl ara Ara-*» P/aw*.
H. Ml. IX in lx, I--—1 it
km. 1*1*
[«t 4. Wfiiic.
IfL bL kl tuur
n—
1 in .i» r-f-i t>*M, v«
Al (rfnir li rak 4, TA.
1 »l' lUral-3, rara Uul rra 4, at
b, n.
mWll. hn.lx.u Ottttt m CJlWirJ» w, IIID
Uil. P. lilmu
l»[X* Am Ara Unlra Ural, U.
b. 1T.
Zakkig dw Oimtit rat(Hl.
«H
l-.SI, 10 ra k, 1 Ar t" XU
i, li,
k, T.
t, CO.
riuu lip tbc Pnul Inn?, I1M. o
ttailUil Stmt. 1*30.
CoMV 4' Wrallural .1. Btnrt
llPiun'-
Im. «UIH.
laai. lil Kuril.
>t rra ra 1 ZOU -TT- prai. raraplilra.
/rar mllip fipnlin ikli
IH.
Ut. im UaAr)
ra kijk. hit.
t-
Ara £u
t, 1«.
r, 51*.
t, Tl,
4» M •- AraUa, IÉ
CrJnlu in Sm*i «K IA fulnul, jUD,
k.rrrl ilrWiraaia.
i>
AH dH
Jaj dl*
K
IMrIWIM IX blHUfW}.,
lx. r. BöTiii.
AXliura 1*1 B lllk
itVrr liralra ■IrJk* alk UbdUr
b, ie,
p
k-
K-
f *IW m», l>r UJ ra. ia fibdra d
I LtriJfraA1, Wral" rara "*I»Iit>m
l J- 1» ÉT irar-.iraAU'arad!. a^ilAd
K kraal it lAn rarUikUi^a.
t, IH,
De l»-<| Mn., IM
tl|«. hlllll
1,-
I K-V nofi uUrafbr U.1'11 n rra
r, IH
Kif, fciinuimii,
■>-
*!-
Cm Bl X k* k»ki nl.^liiüfc r 4 |ra
ll Ua« andir. dra rra- raar ar an lAü
n«h w«,
ddlral 11* blra.
Iel* *]mL air. K-i-rl wrt raméa ral.
liHllll.
*-
l».
Wr+* ara Jlnnc. iaUW, IB1.
Am» mm.
ftW
1 r.Ci-1 ara mij Mra( aga,
ÏM
F o w.
■in fdrrlsr lira Al. Zo-
U. 1. llUUICL
Ul mn afii arar idaaariki adalra ara
Kal n niaig bdiair fdnfit Ar
Mae
klim» «i Wirl.n lultultnJ, IlUl, HlUIltil ra tJiaijii.
ta bi tUlaraUk aan UiUKlcra Mia
Afb. 12. Melvill's overzicht van Borneokaarten,
gepubliceerd in 1844 in zijn functie als secreta
ris van de Commissie voor de verbetering der-
Indische zeekaarten.
5. De Aigemeene atlas van Nederlandsch-Indië
(1853-1862) van P. Melvill van Cambee, van
overheidswege opgebouwd in de periode
1821-1862, was de eerste Indië-atlas geba
seerd op primaire triangulatiepunten.
153
