1601) in 1576. Picard schreef La Messure
de la Terre, 1671als aanzet voor het
nauwkeuriger bepalen van de geoïde en
vervolgens Voyage d' Uranibourgh, ou
observations astronomiques faites en Dan-
nemarck (1680). Picard's Nederlands-
Deense metingen vielen al binnen een
nauwkeurigheid van 10 boogseconden
ofwel ca 300 m. Zijn Traité du nivellement
et un abrégé de la mesure de la terre (1684)
kwam pas na zijn dood uit. Nieuw in de
aanpak van Picard was de combinatie van
precieze astronomische waarnemingen en
geodetische metingen op de aardbol (afb 1
en 2). Picard gebruikte hiervoor een draag
baar kwadrant voorzien van een telescoop
met een oculair-micrometer en een draden-
kruis in het brandvlak (afb. 4).
2. Jacques Dominique Cassini (1677-1756),
ofwel Cassini II. De la Grandeur et de la
figure de la terre, (1718). Directeur van L'
Observatoire Royale a Paris.
3. Pierre Bouguer (1698-1758), zie tabel 3
regel 2. Als astronoom deelnemer aan de
equator-expeditie. De la méthode d' obser
ver sur nier la hauteur des astres, (1729) en
Théorie de la figure de la terre (1749). Hij
was de oprichter van de L' Academie de
marine te Brest in 1752.
4. Louis Godin (1704-1761), De la manière de
tracer sur terre un parallèle par un degré de
latitude donné, et du rapport du même
parallèle dans le sphéroïde oblong et dans
le sphéroïde applati, (1733). Dit was een
reactie op De Maupertuis' publicatie, voor
gedragen voor L' Academie de Paris in juni
1733.
5. C.M. de la Condamine (1701-1774), Rela
tion abrégée d' un voyage fait dans 1' intéri
eur de L' Amérique méridionale, depuis de
la cóte de la nier du Sud, jusques aux cötes
du Brésil et de la Guiane en descendant la
rivière des Amazones (1749), Manière de
déterminer astronomiquement la differé-
rence en longitude (1755) en Extrait d' un
journal de voyage en Italië (1762).
6. P.L.M. de Maupertuis (1698-1759). Zie
tabel 3 regel 1La figure de la tèrre,
(1737). In Lapland mat hij, trigonometrisch
de meridiaan tussen Kittis en Tornea (aan
de Botnische Golf). Dégré de méridien
entre Paris et Amiens (1740). Vénus physi
que 1745). Astronomie nautique (1751).
7. PC. Le Monnier (1715-1799). Observations
de la lune en Carte de la lune (1735). Sur la
longitude de l'isle de Bourdon (1745). Sur
la longitude de la Conception, ville du Chili
a la mer du Sud (1752).
8. C.E.L. Camus (1699-1768) Cours de
mathématiques (1749-1751), t.b.v. wat hier
"gestructureerd onderwijs" voor aanko
mende ingenieurs genoemd wordt.
9. C.F. Cassini de Thury 1714-1784), ook wel
Cassini III genoemd (zie noot 7). La méri-
dienne de T observatoire Royal de Paris
verifié dans toute 1' étendue du Royaume
par des nouvelles observations. Pour en
déduire la vraye grandeur des degrés de la
terre (1744). Relation de deux voyages fai
tes en Allemagne par ordre du Roi. Par rap
port a la figure de la terre (1763).
10. N.L. de La Caille (zie noot 10 en tabel 3
regel 5). Hij maakte een tijdmeter-zeereis
aan boord van Le Glorieux vanuit de Franse
haven Lorient via Rio de Janeiro, de Kaap,
Réunion, Teneriffe en weer naar huis. Tij
dens deze reis werden vele nieuwe sterren
geïnventariseerd en basispunten bepaald. In
7 Tot de Cassini-familie behoorden vier bekend geworden astronomen. In chronologische volgorde van geboortejaar genummerd
I t/m IV: Jean Dominique C. (1625-1712), Jacques C. (1677-1756), C.F. Cassini de Thury (1714-1784) en als laatste no IV ofwel
Jean Dominique C. (1748-1845). Van deze vier was Cassini I vanaf 1650 de eerste directeur van de sterrenwacht te Bologna en
hij kwam in 1669 in Franse overheidsdienst als directeur van de Nationale Strerrenwacht te Parijs. Cassini II (Jacques) was de
koploper met 149 astronomische vakpublicaties voor L' Académie Royal des sciences. Op de lijst van Robert Halleux (zie noot
18) kwam JJ. de La Lande (tabel 3 regel 6) met 133 vakpublicaties als derde uit de bus. Opvallend is dat de vakgebieden astro
nomie en wiskunde samen 38 van alle publicaties in de periode 1666-1793 van de L' Académie Royal des sciences uitmaak
ten. De Fransen gaven in de 18de eeuw de toon aan met hun trigonometrische Cassini III- kaart van Frankrijk en zijn hierbij
horende: Sur la description géométrique de la France (1749). De Franse triangulaties werden verbeterd door Cassini IV met zijn
survey in Mexico en Californië, de Venus passage voorbij de zon op 3 juni 1769. Cassini IV werd bij de oprichting, in 1795, lid
van het Bureau des Longitudes. Zie afb 3.
8 Ed. Mailly, Tableau de I'astronomie dans l'hémisphère austral et dans l'lnde (1872). De publicaties van deze Belgische astro
noom behoren tot de in de inleiding bedoelde "Belgische vakliteratuur".
43
