Historisch nieuws
Aanvulling Capelse grenspalen
De Capelse grenspaal DHC 2011-2, p. 62)
komt met een identieke tweede nog bewaarde
paal aan de 's-Gravenweg daar voor in een
nieuwe inventarisatie van cultuurhistorische
objecten door de stichting Landschapsbeheer
Zuid-Holland. 'Zeer hoge cultuurhistorische
waarde' is de aanduiding van de paalrestanten.
Een bestuurlijk besluit over de inventarisatie
volgt nog.
Adri den Boer
Antique Map Fair Netherlands
De 2e editie van deze internationale antieke
kaartenbeurs, voorheen geheten Staverden Map
Fair, zal plaatsvinden op vrijdag 23 september
en zaterdag 24 september 2011 op locatie
Kasteel De Vanenburg te Putten.
(www.amf-nl.nl)
Museum Boerhaave verwerft 'landmeetkundig
portret'
Museum Boerhaave heeft de hand weten te
leggen op een kwalitatief hoogstaand schilderij
uit de Gouden Eeuw dat nauw aansluit bij de
eigen collectie. Bij het veilinghuis Lempertz in
Keulen kocht het museum een zeventiende-
eeuws Noord Nederlands dubbelportret van
een wiskundige en zijn vrouw. Dergelijke
geleerdenportretten komen zelden op de markt.
De Vereniging Rembrandt en de Stichting dr
Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds maakten
de aankoop van het olieverfschilderij (118,5 bij
111,5 cm) mogelijk door in een spoedproce
dure het museum financiële steun te verlenen.
Het dubbelportret door een onbekende Neder
landse meester brengt de wetenschap van de
Gouden Eeuw op prachtige wijze in beeld. De
vrouw houdt in haar rechterhand een schiet
lood. Haar andere hand rust op een propor-
tionaalpasser (waarmee je kon rekenen) en een
grafometer (voor het meten van hoeken) -
instrumenten zoals die zich ook in de collectie
van Museum Boerhaave bevinden. De man
houdt een passer vast en een kaartblad met de
vestingstad Groenlo. Op tafel liggen een boek
dat de stelling van Pythagoras uitlegt, een vel
Afb. 1. Dubbelportret van een wiskundige en
zijn vrouw (coll. en foto Museum Boerhaave)
papier met berekeningen en een kompas. Al
deze wiskundige instrumenten en documenten
hebben te maken met de landmeetkunde. Deze
tak van wetenschap is van oudsher nauw
verbonden met de Nederlandse cultuur van het
aanleggen van polders, het maken van kaarten
en de stede- en vestingbouw. Op het gebied van
landmeetkunde heeft Museum Boerhaave een
instrumentencollectie van internationaal
topniveau. Met het nu verworven geleerden-
portret wil het museum het menselijke aspect
van het wetenschappelijk bedrijf sterker in
beeld brengen, en ook de historische context
aangeven waarbinnen onze wetenschappelijke
helden ten tijde van de Gouden Eeuw
opereerden. De maker van het schilderij is
vooralsnog onbekend. Wel valt er iets te zeggen
over de intrigerende vraag wie de afgebeelde
personages zijn. De landmeetkundige
attributen op de voorstelling wijzen in de
richting van de familie Van Schooten, een
Leids geslacht van wiskundigen dat verbonden
is met beroemde geleerden als René Descartes
en Christiaan Huygens. Nader onderzoek naar
het verhaal achter het geleerdenportret moet
hierin klaarheid scheppen.
86
