naar deze publicaties voor hun argumenten.
Dat deze oude papieren zijn of worden gescand
juich ik toe, daardoor worden ze voor de histo
risch onderzoeker in principe (onder een pas
sende regeling die nu nog lijkt te ontbreken)
beter toegankelijk en hanteerbaar. Maar ze
vormen als geheel, zeker de hulpkaarten, wel
een uniek kartografisch monument dat de
ruimtelijke ontwikkeling van Nederland
gedurende meer dan 150 jaar tot in de kleinste
details vastlegt en reconstrueerbaar maakt - zie
bijvoorbeeld mijn vroeger aan u verstrekte
publicaties over de omgeving van het Schie-
landshuis en over een joodse begraafplaats in
Rotterdam, en verwant werk van de Edese
werkgroep DWEC. Vele generaties landmeters
hebben er de grootst mogelijke zorg aan be
steed. Het zijn "bescheiden met een bijzondere
ontstaansgeschiedenis, herkomst of overleve
ring", om woorden te gebruiken uit de toe
lichting op de hiervoor genoemde Beleidsregel.
De hulpkaarten zijn, samen met de leggers, de
kern van de voor een kadaster essentiële bij-
houding. Voor die bijhouding zijn, zo is mij uit
literatuurstudie gebleken, in verschillende
landen verschillende systemen ontwikkeld,
maar bij mijn weten heeft alleen Nederland
(naast iets vergelijkbaars in België) zo'n wel
doordachte systematiek gevolgd. De verzame
ling hulpkaarten is dus niet alleen een monu
ment voor de ruimtelijke ontwikkeling van
Nederland, maar ook van een bijzondere tech
nische werkwijze. Helaas geldt hier: onbekend
maakt onbemind, want het gaat wel om een
tamelijk specialistische materie, veel minder
spectaculair ook dan bijvoorbeeld kaarten van
de Oostindische Compagnie die wèl als cul
tuurhistorisch erfgoed worden beschouwd en
zeker niet worden vernietigd na scanning. In
Beieren heeft men de bijhouding van het Kada
ster vroeger op lithografische stenen gedaan.
Er zijn er maar liefst 26634 van bewaard ge
bleven, gezien de dikte van zo'n steen vast een
kilometers lange verzameling, die in de kelder
van het Landesamt für Vermessung und Geo-
information wordt gekoesterd, ook al tonen de
stenen niet als in Nederland een ruimtelijke
ontwikkeling en hebben ze als officiële ar
chiefbescheiden afgedaan. Die stenen zouden
ook kunnen worden vergruisd en gebruikt als
wegverharding. Leve de vooruitgang! Het is
Afb. 3. Voorloper van 200jaar Kadaster in
Nederland: boekomslag uit 2007
(www. decitre.fr)
gelukkig niet gebeurd, uit cultuurhistorisch
besef en beroepstrots ongetwijfeld.'
(Ir. R. van der Schans, mede namens DWEC)
Kadasterdecreet 200jaar
Zoals bekend werd in Nederland het Kadaster
ingevoerd bij keizerlijk decreet van 21 oktober
1811, Bulletin des Lois 397/7340. Lokaal leid
de en leidt dat besluit nu tot historische aan
dacht, meestal in combinatie met het jubileum
van de Burgerlijke Stand. De Oudheidskamer
Koudekerk leek de eerste met een expositie tot
en met 16 juli: 'De tentoonstelling handelt over
RECUEIL
Afb. 4. Titelpagina 'Recueil méthodique
sur le Cadastre de la France', Paris 1811
(www.regionalgeschichte.net). De originele
Franse versie staat in meervoud op internet, de
Nederlandse versie van 1812 (nog?) niet.
MÉTHODIQUE o&LfyÓ A<
ïaMsrawslM»] ia Et}
D£s AVfc?
LOIS, DÉCRETS, RËGLEMENS,
INSTRUCTIONS ET DÊCISIONS
LE CADASTRE DE LA FRANCE;
PAR LE MINISTRE DES FINANCES.
A PARIS,
DE L'IMPRIMERIE IMPÉRIALE.
1011.
89
