Amsterdamse landmetersprenten uit 1709 en 1726
Adri den Boer
Dankzij internet is ook veel over oude prenten
beter ontsloten dan ooit. Inzake de bekende
prent 'Op een landmeter' kunnen oudere
publicaties van K&L en Pouls (De Landmeter)
worden verfijnd. De prent 'Landmeters aan het
werk' was ondanks de toch fraaie titel in
vakkringen zelfs onbekend.
Afb. 1. Titelpagina van de 'Voorbeeldige Zeede-
Iessen 'van 1709 (foto VU)
'Op een Landmeter
Ooit circuleerden er bijvoorbeeld bij de Meet
kundige Dienst van de Rijkswaterstaat kopie
tjes van de gravure 'Op een landmeter' zonder
enige bronvermelding. Henri Pouls nam in zijn
levenswerk 'De Landmeter'1 deze bekende
gravure over en meldde daarover achterin zijn
boek als halve bron: "Gedicht Hendrik
OP EEN LANDMEETER.
By roede en voet
Hoe verr' mm moet.
Landmeeting toond hoe verr' het eigen,
In bouw of plyt, na 't aards verkreigen,
In hebben en in honden, rekt;
Zo komt het richttnoer, van Gods wetten,
't Begeerlyk herte paal te zetten;
En wysd hoe verr' het eigen ft rekt.
Afb. 2. Prent 'De Landmeeter' van Cornelis
Huyberts met gedicht van Hendrik Graauwhart
Graauwhart. Gravure van C. Huijberts (1725)".
Hetzelfde geldt voor een kopietje aan de muur
in het Kadastermuseum. Dankzij de DHC-
webstek is zo te vinden wat de letterlijke bron
daarvoor was: het Tijdschrift voor K&L van
juni 1954, p. 56. Wie waren die Graauwhart en
Huijberts en vooral: uit welk niet-vermeld
boek kwam het plaatje?
Een boek uit al 18222 zei van de dichter:
"Graauwhart (Hendrik), geboren te Amster
dam, den 16 Mei 1661, en aldaar overleden den
14 Mei 1732, was van beroep diamantzetter; in
1704 gaf hij een werkje in het licht, getiteld:
Leerzame Zinnebeelden, bestaande in
1
1 H.C. Pouls, De Landmeter, Alphen aan den Rijn 1997
2 P.G. Witsen Geysbeek, Biographisch anthologisch en critisch woordenboek der Nederduitsche dichters, deel 2, Amsterdam 1822
100
