verwijzingspijltjes uiteengezet (in het Duits
heet dat zo mooi "dargestellt", zeg maar
"neergezet"). Het klopt allemaal zo te zien,
maar de arme lezer krijgt op deze wijze geen
enkel inzicht in de samenhang van dit geheel.
Een paar schema's zouden zeer verhelderend
zijn. Het boek is geschreven door iemand die
geodesie heeft gestudeerd, dus is ongetwijfeld
zeer betrouwbaar, maar verder wel zeer
ontoegankelijk. Gelukkig geven de vele
trefwoorden wel een goed aanknopingspunt
om met Google verder te gaan zoeken op
onderwerpen die, door eigen onderzoek
en dreigende voorvallen, mijn bijzondere
belangstelling hebben, zoals Fortführingsriss,
Ergdnzungskarte en Supplementskarte.
Bernhard Wittstock, Rechts- unci
Verwaltungsvorschriften des Preussischen
Grundsteuerkatasters 1820-1945. Berlin: Pro
BUSINESS, 2001. ISBN 978-3-934529-69-4
Via Google gevonden, deze dikke pil van 512
bladzijden in een priegelig 7-punts lettertje
(waarom geeft iemand nou zoiets niet als
makkelijk doorzoekbare pdf uit in plaats van
zo'n onhanteerbare printing-on-demand-
uitgave?). Het is een imposante bundeling
van uittreksels van kadastrale voorschriften
uit Pruissen (waar Nordrhein-Westfalen ook
deel van was), alles keurig chronologisch
geordend met soms (helaas niet duidelijk van
de uitgetrokken teksten te onderscheiden) kort
commentaar van de samensteller. Geen enkel
plaatje. Een boek waar je alleen wat aan hebt
wanneer je weet watje zoekt, in dit geval: hoe
ging, na de eerste opzet van het Kadaster, de
bijhouding in zijn werk? Daar waren inderdaad,
met moeite, wat voorschriften over te vinden.
Gerald Kreucher, Die Urkatasteraufnahme
in Westfalen. Veröffentlichungen des
Landesarchivs Nordrhein-Westfalen 20,
Düsseldorf 2008. ISBN 978-3-932892-23-3
Düsseldorf2008
naar Münster (bekend van de Vrede) gereisd
om daar het Landesarchiv te bezoeken,
met na afloop een beker hartverwarmende
Heidelbeerglühwein aan de voet van de
kerk waar de wederdopers in kooien werden
opgehangen. Ik vond wat ik zocht, maar dat is
iets om later te bespreken. Er was ook, voor
maar 5 euro, een helder boekje met goede
illustraties en literatuuroverzicht te koop over
de opzet van het Westfaalse kadaster:
de Urkatasteraufnahme. Maar hoe het daarna
verder ging staat er niet in.
In elk geval: hoewel het Franse, Nederlandse,
Belgische en Westfaalse kadaster dezelfde
(napoleontische) wortels hebben, blijkt hun
latere ontwikkeling op het eerste gezicht toch
heel verschillend. Dat ga ik nog eens netjes
voor u uitzoeken.
Maar goed, wanneer je historisch onderzoek
doet zit de weg vaak vol hobbels en kuilen. Dat
heeft zelfs een bijzondere charme. Op zoek
naar voorbeelden van kaarten en registers bij
onze oosterburen ben ik in december 2011
per kerstmarktbus (over uitstekende wegen)
Gfiraid Krcwchc*
Die Urkatasteraufnahme in Westfalen
ViHOHiKillicKingon dos Landesarchivs Nordrhein-Westfalom 20
I I
14
