Antieke ijkklok herplaatst in Delfts Geodesiegebouw Donderdag 24 mei 2012 is de Strasser Rhodeklok nummer 233 herplaatst op zijn plek van voor 1975 in het oude Geodesiegebouw in Delft. Dr.ir. Herman Quee, die daar van 1964-1971 studeerde, hield als voorzitter van de stichting De Hollandse Cirkel een toespraak. De klok werd naar suggestie van deze stichting door het Depot Academisch Erfgoed TUDelft in bruikleen gegeven aan DUWO, de gebruiker van het monumentale pand van de Rij ksgebouwendienst. Een dozijn mannelijke bekommerden om technisch erfgoed verzamelde zich rond waarschijnlijk pijler 1 van de vier (alleen hun pijlernummer is onzeker). De klok prijkte daar weer net zo tegen zoals tot het vertrek van de faculteit geodesie in 1975. Spreker opende met de historie van de klok een 'bijster ingewikkelde geschiedenis te noemen'. Het in 1895 gebouwde 'Mekka van de Geodesie' was ook een centrum voor tijdmeting. Voor twee domeinen van het geodetisch vakgebied was die van belang: voor zwaartekrachtsmetingen en voor astronomische geodesie. In 1901 bestelde de Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing de Strasser Rhodeklok nummer 227, die pas in 1904 vanuit Glashütte bij Dresden (D) werd geleverd en in de context nimmer goed functioneerde. Tussen 1905 en 1911 werden er nog drie Strasser en Rhodes gekocht, al is niet meer precies bekend door wie. Nummer 233 is er daar één 48 van. Mogelijk zijn deze drie door de Sterrewacht in Leiden aangeschaft. (De gebruikelijke spelling van de naam is "Sterrewacht", alhoewel in hedendaags Nederlands de correcte spelling "sterrenwacht" zou moeten zijn, zeg maar net zo'n usance als bij het woord kartograaf in Geo-Info.) Vanwege een functiewisseling verhuisden eind 1906 of later de slingerapparatuur en wellicht ook klokken van Leiden naar Delft. De klok nummer 233 met kwikcompensatieslinger kwam daar na het overlijden van ir. E.A.J.H. Modderman (1908) in handen van de jonge ingenieur Felix Vening Meinesz toen deze in 1910 door de Rijkscommissie met zwaartekrachts- en tijdmetingen werd belast. Het archief van genoemde commissie bevat nog een serie tijdmetingen met klok nummer 233 uit 1911 en 1912, maar helaas niet één van precies 24 mei 1912.Vermoedelijk werd na de invoering van radiografisch tijdmeten in de jaren 20 de klok een ceremonieel object. Via College van Bestuur en Bibliotheek In 1975 vertrok de afdeling Geodesie naar een nieuw pand. Klok nummer 233 werd uitgeleend voor de werkkamer van een lid van het College van Bestuur; toen deze later directeur van de Adri den Boer Krantenadvertentie (www. watch-wiki. org) Strasser Kohde OlóshOtlc tn Sacliser. Wertjtiltts fé> friinms-Jlrnicktrii itf Fw-lKtarit SpeiialilM: Prözisions-Pendeluhren Prazisïons-Sekunden-Pcndeluhren Singer proeven. De reeds sedert eenige jaren bestelde pendule ter bepaling van den slingertjjd van den slinger van Defforges is in het jaar 190-4 door de firma Strasser en Rhode te Glashötte geleverd; de daarbij bcnoodigde hulptocwl ellen worden vervaardigd in de Nedeflandsche instrumentenfabriek te (Jlrecht. Het vtaralingertoestel bij den heer Stiickrath te Friedenau besteld, tal in de eerste helft van 1905 worden afgeleverd. Leiden Delft 6 April 1906. De Rijkteommine voor Oraadmrting en Waterpassing, H. G. v. n. Sande Bak hu Y7r.it, Voorzitter. IIk. J. Heuveunk, See retards. Tijdschrift voor K&L 1905, p. 160 Herman Quee aan de praat Overhandiging door Quee aan Dijkstra

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

De Hollandse Cirkel (DHC) | 2012 | | pagina 10