Theodoliet in dienst van belasting
grotendeels dezelfde, maar de presentatie
is totaal anders. De intro van wat de
grondbelastinghoek is memoreert voor
die heffing niet alleen een ouder woord
als verponding, maar bevat nu ook voor
deze belastinggrondslag het statement: 'De
oppervlakte van grond kan eenvoudig gemeten
worden.' De gefantaseerde modelkaart uit 1805
lag voor de verbouwing in een vitrine en hangt
nu in een mooiere, net als legitimatiepenning,
tekengerei en tas. Twee meetkettingen en wat
heet een meetlint (metalen band) van rond
1850 liggen nu in één vitrine. Gememoreerd
worden de touwen met knopen en 'omdat
deze niet erg maatvast bleken te zijn ging
men over op het gebruik van meetkettingen.
Deze meetapparatuur hield geen rekening met
hoogteverschillen in het landschap.'
Wandvitrine met kadasterspul
Afkomstig van Geodesie
Correct is de uitleg over het meten van
horizontale en verticale hoeken met de
theodoliet. Die op de driepoot is nu een
Througton Simms uit 1969 met een Delfts
blikje 'Laboratorium voor Geodesie no 198'.
Eerder was dat de Jena Theo-020 met nummer
214. (Donateur Joop Gravesteijn wist nog
dat hij vlak voor de opheffing van Geodesie
iets uitleende aan dit museum!) Door deze
theodoliet uit 1969 mag het publiek ook
kijken, anders dus dan bij een meer antieke
achter glas. Herkenbaar van eerder waren
een grote 19de-eeuwse transversaalschaal
en een dito clinometer. Stond er vóór de
verbouwing een meetassistentpop met jalon
in de hand, nu mankeert de laatste en hangt
zijn manchester uniform leeg ook achter glas.
'Uniformjas en broek van een landmeter van
het Kadaster', zo staat er bij, alsof die hogere
pieten ooit een uniform droegen! Om een
pracht van een topografische steendruk een
'kadastrale deelkaart van de provincie Utrecht'
te noemen ging wat ver, zelfs als kadastrale
verzamelkaarten er de input voor zouden
zijn geweest, maar het gebeurde. Nieuw
geëxposeerd leek mij de grondbelastingaanslag
uit de gemeente Wirdum, in 1889 getekend
door de liberale belastingontvanger J. Troelstra,
de pa van de revolutionaire P.J. (Maar
misschien had ik daar nu meer aandacht voor
dankzij de grafsteen van Grietje Troelstra-
Landmeter in nr 2012-2.) Zoals overal prijkt
ook in deze hoek een interactief scherm, in
dit geval met één perceelhistorie van een
verpondingsregister tot Google Maps.
114
