GIN-werkgroep bijeen dankzij koperplaten
van Hydrografie
kaarten, 400 atlassen, 79 globes en nu 320
koperplaten. Om de laatste in het depot te
krijgen was twee ton koper getransporteerd
en 'grappen over de koperprijs waren daarbij
niet van de lucht'. Als ToniTom-op-zee toonde
Wildeman niet alleen een kaartplotter op een
zeiljacht, maar ook de eeuwenoude elementen
als kustprofielen, kaarten en zeemansgidsen.
In de 19de eeuw worden kaarten meer
afzonderlijke producten, aanvankelijk nog
wel met kustprofielen. Deze verhuisden later
naar de zeemansgidsen en tekeningen werden
daarin vervangen door foto's. Toen was in de
20ste eeuw op de kaarten al sprake van een
vergaande internationale standaardisatie van
symbolen en kleuren.
Zeemansgidsen
De volgende spreker was universitair docent
Djoeke van Netten (UvA). Zij bleek in april
2012 gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit
Groningen op 'Koopman in kennis. De uitgever
Willem Jansz Blaeu (1571-1638) in de geleerde
wereld van zijn tijd"(De handelseditie
daarvan moest nog uitkomen! In 2010-2011
had zij als 'Dr. Ernst Crone-fellow' van Het
Scheepvaartmuseum gewerkt aan een project
over zeventiende-eeuwse zeemansgidsen. Haar
titel was deze middag: 'Een verhaal vanuit
(niet) zomaar een 17de-eeuwse zeemansgids:
Pieter Goos' Derde deel der Nieuwe Groote
Zeespiegel (1662)'. Mooi illustreerde ze hoe
op de eerste zeemansgidsen auteurs de eerste
rol speelden en uitgevers de tweede, maar
dat dat nadien veranderde. Op een gegeven
moment werden alleen de uitgevers nog maar
vermeld, omdat toch alles was overgeschreven.
Tussen 1625 en 1700 verschenen er 285 edities
Nederlandse zeemansgidsen. Aangezien een
editie toch al gauw 300 exemplaren nodig had
om uit de kosten te komen, moet het in totaal
Op 12 oktober 2012 hield de GIN-Werkgroep
voor de Geschiedenis van de Kartografie in
Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam een
studiemiddag. Onderwerp was de maritieme
kartografie van de 16de tot en met de 20ste
eeuw. Aanleiding voor de middag was
de overdracht aan genoemd museum van
meer dan 300 koperplaten van zeekaarten
van de Hydrografische Dienst (80% van
Nederlandsch-Indië).
In de Zaal van De Ruyter kon middagvoorzitter
Jan Werner (UB UvA) een vijftig belangstel
lenden welkom heten, waaronder de Chef der
Hydrografie kapitein-ter-zee Peter Kortenoeven.
De eerste spreker was conservator Diederick
Wildeman van Het Scheepvaartmuseum over
'Kaarten voor de zeeman: constanten en
contrasten 1550-2012'.
Museumbez.it
Indrukwekkend was het door Wildeman
opgesomde museumbezit ter zake: 6000 losse
148
Adri den Boer
Luisterend naar de presentatie van Wildeman
van Het Scheepvaartmuseum
