Basismeting Stroe 1913-2013
'Dit jaar is het 100 jaar geleden dat nabij
Stroe een zijde van een driehoek voor het
RD-stelsel voor het eerst is gemeten, op een
afstand van 4 km. Om dit te markeren heeft
Willem van Mullem voor het Kadastermuseum
een maquette gemaakt van dit gebeuren.'
Met die zin startte de uitnodiging voor
het aanbiedingsfeestje daarvan in het
Kadastermuseum op dinsdag 14 mei te
Arnhem.
Conservator Zacharias Klaasse meldde
bericht van verhindering van de top van de
Rijksdriehoeksmeting (RD). Hij vroeg zich
af of de absentie door het trauma was dat
de hele meting van 1913 achteraf gezien
niet nodig was geweest en respecteerde dat
wegblijven uit piëteitsoverwegingen. Twee
wel aanwezige voormalige RD-ers waren de
modelbouwer Willem van Mullem en Koos
Smit, die hem ooit bij de RD aannam. (Bij het
ruime dozijn aan belangstellenden was ook
secretaris Chris van den Berg van de Raad
van Bestuur van het Kadaster. Herman de
Koning gaf een presentatie over de basismeting
op basis van onderzoekswerk van Gé Lobé.
De uiteraard 'stomme' zwart-witfilm van 1913
was daarbij een prachtig achtergrondbeeld.
'Als je drie hoeken van een driehoek weet
moetje nog één zijde hebben, anders zijn
drie gegevens altijd genoeg', zo legde hij
het publiek uit. En hoekmeten kon men
eeuwenlang beter dan grote afstanden
meten.... De Leidse hoogleraar H.G. van
de Sande Bakhuyzen had in 1911 een
basismeting bijgewoond van de Franse
Service Geographique de 1'Armee bij Lyon,
en die werd uitgevoerd met een 4 meter lange
invarmeetstaaf. Besloten werd om die te
lenen. De totale lengte van de basis bij Stroe
werd 4320 meter, verdeeld in acht secties.
In totaal werd de staaf van vier meter 1080
maal verplaatst! De metingen werden
Adri den Boer
Willem van Mullem en zijn model.
Mode! basismeting.
102
