En dan is er een 'navigatiegids' voor het
zoeken en navigeren door alle documenten,
met niet minder dan negen types knoppen voor
onderlinge verwijzingen. De hoofdtekst zelf is
zeer omvangrijk: zij bestaat uit 1144 artikelen,
en beslaat (opgenomen in de oorspronkelijk
regelval en paginering) 336 pagina's. De 5
pagina's grote inhoudsopgave is ingedeeld in
15 titels, daarvan nr. IV (=4) 'Landmeting' op
zijn beurt 17 hoofdstukken. Tot slot volgt een
uitvoerig register van zakelijke begrippen, met
verwijzing naar de artikelnummers. De tekst
en de modellen zijn een schatkamer van de
bestuurlijke en ambtelijke cultuur en praktijk
in die tijd, waarin toch veel herkenbaar is
voor de hedendaagse deskundige. De visie
en ambitie van de opstellers van dit werk, de
basis van het perceelsgewijze kadaster waaraan
ook Nederland (en het landmeetkundige
vakgebied zo veel te danken heeft, wordt
eigenlijk wel treffend verwoord in de laatste
zin van het laatste artikel, een soort slotwoord
dus: "men zal op het ene blad den inhoud en
op het neven-blad de taxatiealle soorten
van eigendommen en van iedere soort van
bebouwing kunnen vinden, eerstelijk van
iedere gemeente, vervolgens van ieder
kanton, daarna van ieder arrondissement,
eindelijk van ieder departement, en ten
laatste van het gehele Rijk; dit zal het groote
plattegrond-boek van Frankrijk zijn.
Met deze dvd-uitgave heeft René van der
Schans zich weer eens gepresenteerd als de
bedenker van zeer originele projecten op
geografisch-historisch gebied. Zijn selectie
van aanvullende documenten plaatst dit
monumentale werk van de napoleontische
tijd in een tijdlijn: een 17e-eeuwse voorloper
in Rotterdam; de RM van 1811/1812; het
organiseren van de kadastrale bij houding
vanaf 1830; de publieke en professionele
belangstelling rond 1900 en in de recente
tijd. Het werk is fraai uitgevoerd met, zoals
we van deze auteur gewend zijn, grote
aandacht voor de grafische en typografische
vonngeving. Alleen al daarom een genoegen
om te lezen en te gebruiken
Nelleke IJsenagger, Meetketting: maat
nemen in koningsroeden, in: Historisch
Tijdschrift Fryslan, nummer van juli
2013, p. 8/9, uitgave Koninklijk Fries
Genootschap voor Geschiedenis en
Cultuur, losse nummers bij boek- en
tijdschriftenwinkels in Friesland 4,95.
Dit themanummer 'Ons Museum' gaat over
het sinds het jaar 2000 onstuimige Fries
Museum. De intro op de website van het
tijdschrift bevat een mooie passage: 'In deze
Fryslan enkele artikelen die het museum
van verschillende kanten belichten: een
bezoekverslag van Reinder Brolsma van een
dikke eeuw geleden, een mooi voorbeeld uit de
Topografische Atlas, plus een vergeten verhaal
over een ooit alledaags meetinstrument.De
tenn 'Meetkettingen verklaard' haalde terecht
ook de omslag. De schrijfster van het artikel
is collectieconservator bij het museum én
dankt dhr H. Holsbrink voor medewerking
en informatie. Het artikel opent met een
paginabrede foto van een weer glimmende
ketting. Een roestige ketting van een meter
Herman Quee
153
