Column: @JongGeo en jongmaatjes...
Al lijkt er in Geo-Info geen eind te komen aan 'De reünie van de jaren
91-95' van de HTS: geo verjongt. Het event GeoBuzz is 25/26
november in Den Bosch toch in "1931". Blijkt het het bouwjaar te
zijn van de veemarkthal daar! 'Men mikt, voelt, hoort en proeft de
wereld van geo-infonnatie in de breedste zin van het woord', aldus
www.geoevent.nl over de concurrentie op 18/19 maart in Houten
(ook rtièl DHC-stand!).
Eind 2013 luidde een tweet van @JongGeo: 'Help jij als vrijwilliger de topografische
kaart verbeteren?' Vroeger schreven prominenten dat 'jongmaatjes' voor fouten in die
kaarten zorgden! Ik doel op een Utrechts proefschrift uit 1926: De Lekstreek van Teunis
Vink (Lekkerkerk 1881 - Amsterdam 1950). Achterin valt het snel op: 'StellinglX: Onze
Topographische kaarten, vooral ook de kaart 1:25.000, voldoen voor de Lekstreek niet aan
dien eisch van nauwkeurigheid die aan een eersterangs kaartwerk gesteld moet worden. Het
proefschrift zelf onderschrijft het. Bij Bergambacht had Vink het over een 'gedeelte van de
Bovenhergsche Buurt, dat wel Tusschenlanen genoemd wordt - niet Tusschenlaan, zoals de
Topografische kaart zegt'. Tegenwoordig staat er Tussenlanen op de kaart. Verder heeft hij
kritiek op een rapport en op het lijn-spoorboekje van Gouda-Schoonhoven: 'Met den daar
gebruikten naam Zuidbroekschen weg i.p.v. Benedenberg zal de Centrale Drinkwaterleiding
tusschen Lek en Rijn (alreeds overleden) wel besmet zijn door de topographische kaarten
waarop die fraaiigheid ook voorkomt, nevens den goeden naam. Nog slechter komt de
Benedenberg er afin het spoorboekje, waarin het Huisweg genoemd wordt, een naam die
eveneens van grove onkunde getuigt. Huisweg is geen eigennaam, maar een soortnaam.
Tiendeweg is de tegenstelling. Aan de huiswegen stonden, en staan nog, in onze waarden
de huizen, aan de tiendewegen thans heel weinig, en vroeger in 't geheel geen. Zou men
bij onze ambtelijke of halfambtelijke instellingen de topographie door jongmaatjes laten
behandelen? Volwassenen zouden toch eerbied hebben voor de oude uit bodem en volk
opgegroeide namen, die door elk volgend geslacht als erfstuk van de voorgaande geslachten
overgenomen werden.
Volgens Vink lag bij Lekkerkerk 't Zandje en 'Niet 't Zand, zooals op de kaarten staat.
Bij Lopik vond hij dat de naam Vijfhoeven van de 1:25.000 de naam Vijfhoeken van de
1:50.000 moest zijn. maar de eerste won het later. Zelf noemde Vink een heel dorp anders
dan de kaarten: 'Perkouw, de naam die nog altijd door een ieder gebruikt wordt, is de
oorspronkelijke naam, de juiste dus, door de ambtenarij verbasterd tot Berkenwoude.
Mocht de begane fout eens hersteld worden.(De FC Perkouw is pas van 1972.)
Tot slot zijn visie op de Zuidplaspolderpeilen: 'De Waterstaatskaart is geheel en al verouderd,
en geeft evenals de Topographische kaart 1:50.000 een fout van meer dan 31 c.m. voor het
hoofdpeil.
Vink breidde tot 1942 zijn onderzoek uit tot de westelijke Rijndelta. Na zijn overlijden werd
het manuscript bewerkt uitgegeven onder de titel De Rivierstreek (1954). Zijn In Memoriam
in de Goudsche Courant (1950 dus), herhaald in 1988 in het tijdschriftje Historische
Encvclopedie Krimpenerwaardwist dat de aardrijkskundeleraar ook bibliothecaris was van
hetKNAG.
Een actueler slot gewenst? 'De (on)betrouwbaarheid van de Topographische en Militaire
Kaart' door Frans Scholten was een artikel in Caert-Thresoor 2013-3.
Adri den Boer
40
