Boekpresentatie 'De man die in de put sprong'
ér jr. Herman O nee
Op 13 maart vond in het kantoorpand van Uit
geverij Boom aan de Amsterdamse Prinsen
gracht de boekpresentatie plaats van de Sclier-
merhornbiografie, waarnaar in DHC-kring
uitgekeken wordt sinds de biograaf dr. H. J.
Langeveld erover heeft gesproken op de Dona
teursdag 2011.
Gastsprekers
Er waren twee gastsprekers, prof. James Ken
nedy (Nederlandse geschiedenis na de middel
eeuwen Universiteit van Amsterdam) en prof.
Ruud Koole, oud-voorzitter van de PvdA en
Eerste Kamerlid.
Kennedy gaf een exposé van opvallende ele
menten uit het leven van Schermerhorn. Hij
stipte aan hoe diametraal verschillend de le
vensloop van studenten-jaargenoten civiele
techniek in Delft kan zijn: Schermerhorn en
Anton Mussert studeerden op dezelfde dag in
1918 af, en Schermerhorn was minister-presi
dent ten tijde van Mussert's executie in 1946.
En hoe verschillend het ook broers kan ver
gaan: Schermerhorn's broer Dirk (1900), ook
civiel ingenieur, beginjaren '20 uit ideologi
sche overwegingen geëmigreerd naar de jonge
Sovjetunie, werd daar in 1937 geëxecuteerd
ingevolge Stalin's showprocessen. Kennedy
noemde verder Schermerhorn's 'landmeetkun
dig imperium' in Delft (terzijde: het boek
spreekt over bet Geodetisch Imperium; in een
hoofdstuktitel), beoordeelde hem als premier
als "onhandig maar goed", en reikte een vol
doende uit voor de politicus Schermerhorn: de
PvdA behaalde een bovengemiddelde verkie
zingsuitslag in de vier kieskringen waarin hij
in 1946 lijsttrekker was. Als Commissaris Ge
neraal voor Nederlands Indië: wisselvallig tus
sen zijn rollen als duif en als havikPer-
soonskenschets: scrupuleus, waardig en
professioneel.
Overh andigingen
Biograaf Langeveld ging in zijn antwoord in
op de vraag hoe Schermerhorn in 1945 uit het
niets minister-president werd: doordat hij in
blakende gunst stond bij koningin Wilhelmi-
na, die hem overigens na een symbolisch inci
dent in Indië liet vallen als een baksteen. Ver
der schetste hij hoe Schermerhorn ook in de
PvdA uitgespeeld raakte door het mislukken
van de doorbraak. Langeveld bedankte twee
personen die erg veel hulp hebben gegeven bij
het project: prof. Hans Blom (NIOD) en de
heer Teun Schermerhorn, een verre neef. Hij
sloot af met het aanbieden van het 'eerste
exemplaar' van het boek aan Koole.
Deze vertelde een zekere politieke verwant
schap met Schermerhorn te voelen, en citeerde
een oordeel van Mansholt dat Schermerhorn
een politicus in hart en nieren was, met een
zeer onafhankelijk oordeel. Grootste fout van
Schermerhorn: dat hij voorjaar 1947 de interne
oppositie in de PvdA tegen de harde lijn jegens
de Republik Indonesia onderschatte. Lange
veld schetste de verdere politieke ontwikkeling
Uit: 'Willem Schermerhorn en het echec' door Eric Palmen
'De eerste premier van Nederland na de Tweede Wereldoorlog was allerminst voor het lands
bestuur geboren. Hij had een glansrijke carrière als hoogleraar aan de Technische Hogeschool
in Delft opgebouwd en maakte internationaal naam in de luchtkartering, een tak van de geo
desie die na de Eerste Wereldoorlog een grote vlucht zou nemen.
Wellicht was dat de grote makke van Schermerhorn: op zoek naar het bezielend verband vergat
hij weieens dat de aardappels op het land nog gerooid moesten worden.'
(www.biogrqfieportaaI.nl/recensieAviIIem-schermerhorn-herman-IangeveId-hiogrqfie/)
53
