jfiodesie in Servire's Encyclopaedic
van zijn hoofdpersoon door te melden dat deze
in de jaren '60 supporter werd van Nieuw
Links en zich, ook blijkens zijn corresponden
tie met Drees, ontwikkelde van vrijzinnig de
mocraat tot echte socialist.
Langeveld bood tenslotte een 'tweede eerste
exemplaar' van het boek aan, aan mevrouw
Lieneke Van Dam-Schermerhorn (1921), doch
ter, nogal sterk lijkend op haar beroemde va
der. (Uit een advertentie in NRC-Handelsblad
bleek enkele weken later dat mevr. L. van
Dam-Schermerhorn op 16 april is overleden.)
Zie voor de bespreking de rubriek 'Voor u ge
lezen'.
Adri den Boer
Vóór 2001 was er geen Wikipedia. (De Neder
landstalige Wikipedia telde begin mei
1.774.000 artikelen, inclusief één over de
Hollandse cirkel.) Servire's Encyclopaedic in
monografieën was in die tijd een samenhan
gende reeks met 129 (qua ambitie 650) in het
Nederlands geschreven populair-wetenschap-
pelijke werken. De reeks werd gepubliceerd
door uitgeverij Servire te Den Haag tussen
1942 en 1957. In 1921 richtte de toen 21-jarige
Carolus Verhulst (1900-1985) in Den Haag
boekhandel en uitgeverij Servire op. In de
naam Servire lag de (pr?-)drijfveer van Ver
hulst verscholen om met zijn uitgeverij dienst
baar te zijn aan de mensheid. (Servire (Lat.)
betekent dienen.) Rond 1928 trad hij in het
huwelijk met Elisabeth Adriana Duif, kortweg
Lies (1901-1971), met wie hij tot aan haar over
lijden leiding gaf aan de uitgeverij.1 'Servire is
een voorname uitgever van boeken op het ge
bied van spiritualiteit, persoonlijke groei en
oosterse wijsheidstradities. De uitgeverij werd
in 1921 opgericht door Carolus Verhuist, soci
alist en vrijdenker. Servire is onderdeel
van Veen Bosch Keuning Uitgeversgroep
11 'Bk' uitgevers), marktleider in de algemene
boekenmarktaldus de nog steeds bestaande
en nu dus weinig bescheiden uitgeverij.2 (Je
vraagt je af wat de gereformeerde heren Bosch
en Keuning van de fusie met die uitgeverij van
Verhulst, ook nog pacifist en dienstweigeraar,
zouden hebben gevonden.) Servire lijkt naar
buiten het meest bekend geworden door de op
de eigen webstek niet meer gememoreerde
'ongekleurde' encyclopedie van weleer, maar
het lemma op www.wikipedia.nl maakt dat
goed.
Start in 1942
De eerste brochure (september 1942) geeft als
'oogmerk': 'Servire 's Encyclopaedic in mono
grafieën zal, volgens haar opzet, alle weten
schappen bestrijken, zowel de natuurweten
schappen, als de geesteswetenschappen, de
theoretische en de toegepaste, de centraal-
wijsgerige wetenschappen als de speciale vak
gebieden. Zij beoogt enerzijds de ontwikkelde
leek tot systematische bestudering in staat te
stellen, anderzijds de vakman gelegenheid te
bieden zich te oriënteren over de stand der
wetenschap in verwante gebieden. Zij zal
zowel algemene inleidingen en overzichten
bieden als een gedetailleerde behandeling van
bepaalde onderwerpen. Aldus ontstaat
1) voor iedere tak van wetenschap een over
zichtelijk handboek, dat inleidt in alle speciale
vraagstukken,
2) voor het geheel der wetenschappen een
systematisch overzicht.
In de krant meldde de kolom uitlotingen net
dat het niet slecht ging met het bedrijf: 'Ser
vire Uitgevers Mij.. 's-Gravenhage. De leening
is per 16 Aug. 1942 geh. aflosb. met f 100.73
1 www.nostradamusresearch.org
2 www.servire.nl
54
