Gesmeed sijn, gaan soo wis en waer
Dat al de werelt schoons on-eens is,
Nochtans in dese konste eens is.
Want hier door dHemel meten kan
Een Grond-vest vinden, die hem van
Des Hemels loop geeft wisse leere
Om si en wat dat sigh rust of keere.
Oock kan hier door een Veldt of landt,
Revier, of Mevr oock Zéé, en strandt,
Na rechte waerheydt uyt-gebeeldt zyn,
En oock haer groothevdt med' gedeelt zyn.
Een bouwheer vint hier ruyme stof
Om deftigh eenigh huys of Hof,
Meet en Bouwkunstigh te vergieren,
In 't kort geseydt dees guide swieren
Zyn al de werrelt wonder nut
En sonder haer hoe vondt men stut
Om 's werelts wijsheydt te bekomen?
Och dit recht wierd waer genomen.
M.v.N.
Pag. 3-6 Voorrede
Een 'Voorreden van de Geometrie' beslaat
drie pagina's, gevolgd door een blanco kant en
is niet specifiek landmeetkundig.
Pag. 7-31 Definities
Pagina 7 is weer een soort voorwoord op de
pagina's 8-31 met 35, grotendeels geïllustreer
de, 'Definitien'. Dat voorwoord is wel wat
landmeetkundig: Het is seer nodig eer dat
men tot de Konst van het Landmeeten trede
men weet wat Konstwoorden in de Practijk
gebruijkt worden en deselve wel verstaande
kan men daar nae dies te vaardiger eenige
andere Zake wijs worden deshalve sullen wij
verbande alle de termen die in het gemeen
voorvallen en verklaaren wat met deselve
word verstaanMaar also bekent is, dat een
slappe Maag slap Voedsel vereijscht, so is het
ten hoogstelnodig dat men de naarvolgende
Werkstukken, dienende tot inleijding van de
Wiskonst, wat klaar en breed uytbreijde, en
dat men begrijpen dat de Geometria ofMeet-
konstzijn begin en aanvang neemt aan een
Punt, dewelk verder Linien, die Linien, Vlak-
ken ofSuperspecien, en verders de super-
specien tot lighamelijke grootheden maken.,
3D dus! Als voorbeeld van de definities naar
waarschijnlijk Euclides volgt Definitie 10:
Een gelijksijdige Triangel, is wiens sijden en
Hoeken alle drie gelijk sijn gelijk als ABC.
(met tekening). Uiteraard volgen zo ook een
gelijkbenige, ongelijkzijdige, rechthoekige en
stomphoekige 'Triangel'. Zo volgen meer figu
ren en na de ovaal als Definitie 25 staat plots
groot de naam G. van der Mee. Ik kon snel
geen andere kandidaat vinden dan Govert van
der Mee, heer van den Houten (Etten 1742-
1816).5 Informatie over deze man bij een
heemkundekring leerde dat dit zeer onwaar
schijnlijk lijkt.6 Daarna prijken gewoon de rest
van de Definities. De wiskundige axiomatiek
van Euclides was eeuwen dé standaard van
wat als wetenschappelijk bewijs gold. Univer
sitaire wiskunde beperkte zich ook tot onder-
Euilldu
J
C.J. Voogt, Euclides Beginselen der Meet-Konst,
Amsterdam 1695 (titelpagina met ook landmeet
kundige instrumenten)
5 www.wiewaswie.nl,www.vandermee.com en www.denblauwenswaen.nl
6 Dank voor de informatie van Cor Aertssens van de heemkundekring Jan uten Houtete Etten-Leur
102
