Nicolais punt 3: "Columbus was geen astro
noom." Door mij is nooit geschreven dat Co
lumbus een astronoom zou zijn. Columbus
was een in de astronomische plaatsbepaling
bedreven navigatie-officier, die met zijn staf,
vóór zijn eerste Atlantische oversteek, uit
voerig geïnstrueerd werd door de beste astro
nomen (op quadriviumniveau) van zijn tijd.
Nicolais punt 4: "Venetië had geen naviga-
tieschool. Navigatie was een ambacht." Na de
verovering van Constantinopel in 1204 ont
plooide Venetië zich tot de machtigste mari
tieme staat in het oostelijk bekken van de
Middellandse Zee en bleef dit tot ver in de
16e eeuw. Hiermee kreeg deze stad de mono
poliepositie voor de Europese handel met het
Oosten in handen. Voor het bouwen van een
(oppcr)machtigc vloot, ondersteund door een
ware keten aan forten richting Constantino
pel, is plannen, meten en rekenen op ingeni
eursniveau een voorwaarde. Zie mijn noot
16. Al ver voor het bouwen van een fort werd
in de planningsfase een hydrografische- en
geologische survey uitgevoerd, bestudeerd en
in de te voeren strategie ingepast. Ook daar
na bij het daadwerkelijk bouwen, bevoorra
den en bewapenen van zo'n fort was kennis
op ingenieursniveau onontbeerlijk. In DHC
2014-1, p. 13, geef ik een voorbeeld van zo'n
Venetiaans fort (Chania), waarbij de vuurto
ren een "ware plaats" ofwel, in de geometrie/
wiskunde van die tijd, een primair triangula-
tiepunt is. Meer hierover in Kevin Sheelian.
The appearance of lighthouses on porto I an
charts 1300-1600AD. 2009.
Nicolais punt 5: "De kwadratuur van de
cirkel met het getal pi waren onoplosbaar."
Hierover kan ik kort zijn en verwijzen naar
het proefschrift van J.F.E A. Gasper: From
the portolan chart of the mediterranean to
the latitude chart of the Atlantic. Carto-
metric analysis and modeling (2010). In de
laatste ImagoMundi (2014, part 1 p. 1-24)
geeft Gasper nog een toegift op zijn proef
schrift onder de titel Squaring the circle.
How Mercator constructed his projection in
1569.
Overigens was het getal pi al door Ptole-
maeus tot ruim 10 cijfers achter de komma
benaderd, hetgeen nauwkeurig genoeg was
voor de Middeleeuwse geometrische/wiskun
dige kaartconstructies met passer en liniaal.
Samenvatting: in de DHC 2014-2 schetst Ni-
colai een variant op: "das dumme und dunkle
Mittelalter". Eerder heeft Louis Sicking hier
over in de NRC van 15 maart 2014, in zijn
ingezonden stuk: "Middeleeuwers zagen de
aarde niet als platte schijf" zijn kwalificatie
'misverstanden' gegeven. Ik sluit me bij deze
kwalificatie aan en blijf bij mijn 14 conclu
sies, waaronder: de platte aarde is een volks
mythe (mijn conclusie 5).
N.B. De vondst van Sicco Siegers (DHC
2014-2, p. 83) is probleemloos in mijn
"Middeleeuwse zeekaarten" in te passen.
Jeroen Mohrmann
(Van Jeroen Mohrmann werden sinds 2003
in DHC zeventien bijdragen gepubliceerd,
waarop nu zes kritische reacties zijn ge
plaatst. In nr 2004-1 staat een ingezonden
stuk van Wigo van Gent op een artikel van
Mohrmann zonder weerwoord. Bij een reac
tie van Hans Ferwerda op een Mohrmann-
artikel in nummer 2007-1 gaf de redactie in
hetzelfde nummer gelegenheid voor een
weerwoord en vermeldde 'discussie in dit
blad geslotenEen verlate reactie erop van
Wigo van Gent werd toch geplaatst in nr
2007-2, 'gezien de podiumfunctie van dit
tijdschrift'. In nummer 2010-1 kwam een
reactie van Ferjan Ormeling op een bijdrage
van Mohrmann en gaf de redactie in nummer
2010-2 ruimte voor één weerwoord. Bij de
tweede reactie van Ferwerda op artikelen
van Mohrmann in nr 2012-4 voegde de
redactie onderaan direct toe 'Discussie met
dank gesloten'. De redactie plaatste geen
naschrift bij de reactie in nr 2014-2 en gunt
een auteur/donateur van een geaccepteerde
bijdrage ook voortaan één weerwoord, zo
mogelijk in hetzelfde nummer.
De discussie is in dit blad nu gesloten,
redactie DHC)
124
