Dat aan de nu beruchte tocht van luitenant
kolonel Van Daalen in de Atjeh-oorlog in 1904
een afdeling opnemers deelnam onder toenma
lige eerste luitenant-opnemer G E. Hoedt van
de Topografische Dienst weet zelfs wikipedia.
'Ie Luitenant-Opnemer G.E. Hoedt. Van 8 Fe
bruari tot 24 Mei (vertrokken wegens dienst
zaken) aldus een uitgave van de fungerend
Adjudant van de Colonne-Commandant.4 Het
boek zal toen niet zijn geschreven! Het Depar
tement van Landbouw, Nijverheid en Handel
bestond van 1906-1923. De kennelijk ongeda
teerde eerste druk van het boek moet dus uit
die jaren zijn.
Editie 1943
'De vijfde druk onderscheidt zich van de voor
gaande, niet alleen doordat een aantal plaat
sen in de tekst zijn verduidelijkt en drukfouten
hersteld, maar voornamelijk doordat ook nu
weer verscheidene figuren zijn vernieuwd. In
de vorige druk waren 62 nieuwe figuren opge
nomen; thans zijn er nog weer 20 door verbe
terde vervangen.Dat schreef Jansen in april
1943 vanuit Deventer voor voorin het boek.
Het informeert over het lijnen-illustratiewerk,
maar geeft niet de tekenaar ervan. Het woord
'kadaster' komt alleen in het boek van toch
bijna 200 pagina's voor op de binnentitelpa
gina, puur omdat Jansen 'Oud Kadaster-land
meter N.I.' was.... Het landmeterskruis wordt
ondanks de kritiek van Roelofs uit 1935 nog
steeds behandeld. Dat het boek voor Indië was,
wordt door veel geïllustreerd, zo prijkt er over
kaartbeschrifting: 'Men duidt wegen steeds
aan volgens de richting van de beschrijving:
„weg naar Kampoeng Anoe" is alleen moge-
HOOFDSTUK I.
LANDMETEN.
A. DE HULPMIDDELEN.
2. Het aangeven van punten en lijnen.
Bij het meten is het nodig, dat de bijzondere punten op het
terrein worden zichtbaar gemaakt. Men bezigt hiervoor jalons
(Maleis: andjir), meestal voor de zichtbaarheid in rode en witte
gedeelten geverfd. Jalons moeten vertikaal worden geplaatst,
om te zorgen, dat bij het richten op de top van de jalon inderdaad
de richting wordt gevonden naar het voetpunt. Het vertikaal
stellen kan na enige oefening op het oog geschieden, door van
twee kanten te zichten. Wanneer de jalon met stevig in de grond
kan worden geplaatst, wordt een drietal gespleten takken als
schoren(Ma]eisjsokonj£)onideg]tmKeklemcL^^^^^^^
Jenvoorin ookMaleise vaktermen als andjir voor
jalon
Boekhistorie anno 1939
Gerard Jansen was volgens de ondertitel 'Oud
Kadaster-landmeter N,L leraar Middelbare
Koloniale Landbouwschool te Deventer'. Deze
bewerker gaf voorin de boekhistorie weer: 'Dit
beknopte leerboek werd in opdracht van den
Directeur van het Departement van landbouw,
nijverheid en handel ten dienste van het onder
wijs aan de Cultuurscholen samengesteld door
den oud-kapitein van de Topografische dienst
G.E. Hoedt, toenmaals hoofd van de opne
mingsbrigade van het Boswezen op Java en
Madoera. De tweede en de derde druk, van
1928 en 1933 (m.z. 1935, AdB), werden herzien
en vermeerderd door den vakonderwijzer aan
de Cultuurschool te Soekaboemi K. Kooy. Voor
deze vierde druk is het leerboek geheel op
nieuw bewerkt door ondergeteekende.
4 J.C J. Kempees, De tocht van Overste Van Daalen door de Gajo-, Alas- en Bataklanden - 8 Februari tot 23 Juli 1904, Amsterdam
1904
Theodoliet en geen BTM als bronzen korpsonder
scheidingsteken, reeds vóór 1942 door het KNIL op
de schoudetpassanten gedragen
www.hetdepot.com/topograjischedienst.html
143
