ber 2015 de tentoonstelling 'Het tijdnetwerk'.
In 2014 verscheen er al een boekje met een
eerste impressie ervan. Een portret van de
Leidse Observatoriumdirecteur Frederik
Kaiser (1808-1872) prijkt voorop. Zijn Leidse
strerrenwacht bepaalde immers de lokale tijd.
'De enigen die gebruik maakten van een glo
baal concept van de tijd waren scheepvaarders
en landmeters, die om hun positie te kunnen
bepalen de tijd van een andere plaats op hun
chronometers meenamen', aldus het boekje
(p. 6).
www. mnuurwerk. n I)
Delftse rekenschijf
'The 20th International Meeting of Collectors
of Historical Calculating Instruments vond
plaats te Delft op 5 en 6 september. Door mijn
relatie met de Vereniging Vrienden van het
Academisch Erfgoed van de TU Delft - His-
technica kende ik de organisator van dit sym
posium, Ir. Chris Hakkaart, al vele jaren. Hij
vroeg mij of er in het Delfts Academisch Erf
goed iets te vinden was dat de moeite waard
was om te presenteren tijdens dit symposium.
Het instrument dat uiteindelijk het meest bij
zonder leek, betrof een messing rekenschijf
van Dennert Paape, de voorloper van Aristo.
Hij had een dergelijke rekenschijf niet eerder
gezien en beloofde er verdere navraag naar te
doen. Daarop kwam een collega uit zijn vereni
ging het instrument bestuderen, en werden er
foto's gemaakt die opgestuurd werden naar de
ultieme expert: Prof. Karl Kleine, hoogleraar
aan de Ernst-Abbe-Eachhochshule te Jena.
Deze wist door nauwkeurige opmetingen van
de nauwelijks zichtbare schalen op de foto's, te
achterhalen dat het om een instrument ging
voor het omrekenen van hoeken naar lengtes.
Het bijzondere was dat het geschikt was voor
berekeningen aan zeer kleine hoeken, waaruit
hij concludeerde dat het om een tamelijk uniek
exemplaar ging. Hij legde daarbij een relatie
met een typisch Nederlands terrein van onder
zoek: de waterpassing. Zijn analyses leidden
tot een artikel in de proceedings van het sym
posium.'
(Han Heijmans in: SAE Nieuwsbrief
november 2014)
Engelse rariteit voor Dortmund
'In alter und guter Kollegialitat, wurzelnd im
gemeinsamen Engagement für den Deutschen
Stadtetag in der Fachkommission Kommuna-
les Vermessungs- und Liegenschaftswesen"
hat uns Hans-Joachim Huberti aus Kaiserslau-
tern für unser Vermessungsmuseum eine
besondere Raritat gespendet: Ein vor über 100
Jahren gebautes Nivellier der Fa. Halden Co.,
Manchester, mit einem Bronze-Messing-Te-
leskop, zusammen mit dem Original-Holzsta-
tiv. Dieses Instrument erganzt die Sammlung
unserer historischen englischen Instrumente in
idealer Weise.
www.vermessungsgesehichte. de, bericht 540,
15-11-2014)
Pruisische biografieën
'Vor uns liegt eine ganz besondere Veröffent-
lichung der LTniversitat Bonn - hier aus der
Schriftenreihe des Instituts für Geodasie und
Geoinformation Nr. 44 - „Lebensbilder im
Wandel der preufiischen Verwaltung des 19.
Und 20. Jahrhunderts", Aus Anlass der Voll-
endung des 75. Lebensjahres sind darin For-
schungsergebnisse von Professor Dr.-Ing. Dr.
h.c. mult. Erich WeiB zu Persönlichkeiten zu-
sammengefasst, die der Jubilar in den vergan-
21
Rubriek I Het favoriete object van:
Han Heijmans
Delftse rekenschijf (www.acadetnischerfgoed.nl/
archief-nieuwsbrieven/)
