I
geweest, en tot noch toe mijns wetens) niet
en wort herdruckt, en nochtans een seer
noodigh Boeck voor de Lief-hebberen deser
konste is, soo was ick schier genegen 't selve
te laten Drucken...19
Hij was echter beducht voor het commentaar
dat hij zou krijgen als zijn werk een herdruk
zou worden van het werk van Sems en Dou, en
dus besloot Van Nispen het volledig om te wer
ken en te verbeteren.20
Het tweede grote gat betreft de heruitgave van
Morgensters Werkdadige Meetkonst, nu geheel
"...Overzien, Vermeerdert en in Kopere Platen
gebragt..." door J.H. Knoop in 1744. Het werk
staat bekend als de tweede druk, maar het was
de derde keer dat Morgensters werk werd uit
gegeven. De eerste druk verscheen in 1703,
terwijl in 1707 een heruitgave verscheen met
alleen een gewijzigde titelpagina.21 Om de ver
warring compleet te maken zou in 1757 nog
maals een tweede druk van Morgensters werk
verschijnen, wederom herzien en met 21 pa
gina's uitgebreid.
Figuur 9 laat het aantal uitgaven vanaf 1900
zien. De twee wereldoorlogen hebben een ver
schillend en welhaast tegenstrijdig effect op de
productie gehad. Hoewel Nederland neutraal
was tijdens de eerste wereldoorlog, verscheen
tussen 1914 en 1917 geen enkele titel (vooral te
zien aan de hoge stip bij 1918). Pas in 1918
komt de productie weer op gang met een werk
van B. Helweg en een werkje uit de Serie Stu
dieboekjes voor de Staats-Spoorwegen door
H.J. Buijsman. Tijdens de tweede wereldoorlog
daarentegen verschenen er tot en met 1943 niet
minder dan vijf nieuwe titels en drie herdruk
ken op de markt! Het was pas in de laatste
twee oorlogsjaren dat de productie van nieuwe
werken stopte, maar dit lijkt geen trendbreuk te
veroorzaken.
Trendbreuk
Zoals getoond, verschijnen er in de twintigste
eeuw met grote regelmaat nieuwe werken en
herdrukken, in totaal circa 114, hetgeen meer
dan een werk per jaar is. In dit perspectief is
het dan ook opvallend dat er in de eenentwin
tigste eeuw slechts drie werken uitgekomen
zijn. Het eerste is het nieuwe werk Landmeten
en Waterpassen van C. Verbruggen uit 2001,
een werk dat slechts de basisgereedschappen
en -werkwijzen..." van het landmeten behan
delt, het volgende betreft de zevende druk van
56
10
(D 9
S. a
O) O
o>
'I 6
to 5
"O
4
a> 3
Cö
2
1 N»
0 m m m m#
1900 1920 1940 1960 1980 2000 2020
Jaar van Publicatie
Figuur 9: Temporale distributie alle uitgaven 1900 - heden
19 M. van Nispen, De Beknopte Lan t-M ee t-Kons t. Leerende In 't kor te, alles wat in 't gemeen, in de Practijcke des Landt- metens voor- komen
kan. Seer dienstigh niet alleen voor Leerlingen en Jonge Practisijns die haer in dese Konste soecken te oeffenen: maer oock voor alle
Lieden die haer met Koop-manschappen van Landen bemoeyen. En voorder voor alle Lief-hebbers van Geometrische Speculatie. In
goede ordregestelt, en metnoodige Figuyren en Demonstratien verklaert., (Dordrecht, 1662), ff 3r-3v.
20 Zie noot 19.
21 Ik heb deze titeluitgave onlangs in handen gehad, de editie van 1703 is in mijn collectie.
