,7S
-ar»V
4M£M
fciêi
alleen naar alle nieuwe uitgaven te kijken (de
eerste drukken, zie figuur 5) en ten tweede
door alle verschenen titels te gebruiken (dus de
eerste en alle volgende drukken van dezelfde
titel, zie figuren 8 en 9). Ongewijzigde her
drukken, zoals de vele heruitgaven van
Alberda's zevende druk (zie figuur 4), zijn hier
in niet meegenomen.
Eerste drukken
In de temporale distributie van nieuwe titels
(figuur 5) is rekening gehouden met het herver-
schijnen van een werk onder een andere titel,
maar bij dezelfde auteur en met dezelfde in
houd, zoals de zes drukken van het werk van
G.E. Hoedt, die met drie verschillende titels
verschenen zijn (deze werken worden dus als
één geteld). Iedere stip in de grafiek represen
teert een eerste druk van een werk, waarbij
langs de X-as het jaar van uitgave te zien is en
langs de Y-as het aantal jaren sedert de vorige
eerste druk. Uit deze grafiek wordt duidelijk
dat in de eerste 200 jaar, na een aanvankelijk
goede start, slechts sporadisch nieuwe land
meetkundige werken verschenen. Vooral het
gat van ruim 60 jaar in het midden van de
achttiende eeuw is hierbij opvallend. Dat op
het jaar 1600 een stip staat op nul jaren sinds
de vorige uitgave komt door de eerder genoem
de dubbele publicatie van Sems en Dou in dat
jaar.
Vanaf circa 1800 neemt het aantal eerste druk
ken plotseling toe, terwijl dit vanaf circa 1900
beduidend intensiveert. De toename van het
aantal drukken rond 1800 is wellicht te verkla
ren door ontwikkelingen in het vakgebied. Zo
had bijvoorbeeld de methode van de doorgaan
de waterpassing, waarover in Frankrijk reeds
een eeuw eerder werd gepubliceerd (zie figuur
6),8 eindelijk z'n weg gevonden naar de Neder
landse vakliteratuur en, naar we mogen aanne
men, ook naar de Nederlandse praktijk. Het
was J.J. Blassière die de methode als eerste in
m
53
Figuur 4: Van Sems en Dou naar Alberda en
Ebbinge: vier eeuwen uitleg over hoe kerktorens te
meten
70
60
50
40
30
20
10
0
1550
M
1600 1650
1700 1750 1800 1850
Jaar van Publicatie
1900 1950 2000
2050
Figuur 5: Temporale distributie van nieuwe titels
Zie hiervoor: M. Picard, Mesure de la Terre, (Paris, 1671), pp. 25-30. M. Picard, M. de la Hire, Traité du Nivellementavecune relation
de quelques Nivellemens faits par ordre du Roy. Et un Abbregé de la Mesure de la Terre du même Auteur., (Paris, 1684), passim.
