het produceren van nieuwe vakliteratuur.
Pas echt hard gaat het met de toename van het
aantal gepubliceerde werken aan het begin van
de twintigste eeuw. Deze toename is zeer
waarschijnlijk mede het gevolg van de privati
sering van het landmeetonderwijs. Tot dan toe
werd het vak geleerd uit overlevering (dus van
vader op zoon) of bij staatsinstellingen als de
Koninklijke Militaire Academie (KMA) en het
kadaster. Aan het eind van de negentiende
eeuw ontstaat de discussie of de opleiding niet
in Delft gegeven zou moet worden, maar aan
gezien de landmeters toch in staatsdienst kwa
men, achtte men dit niet noodzakelijk.15 Dit
verandert echter aan het begin van de twintig
ste eeuw, als op 9 maart 1918 de Landbouw-
hoogeschool te Wageningen haar deuren opent
en het kadaster daar dat jaar vanaf 16 septem
ber haar landmeters laat opleiden.16 Op 1 sep
tember 1935 begint de opleiding tot civiel-
landmeter te Delft als tegenhanger van
Wageningen, terwijl in 1954 de opleiding land
meetkunde start aan de HTS te Utrecht.17
Naast deze drie zullen op verschillende
niveaus diverse andere opleidingen volgen,
waaronder de HBO-opleiding Hydrografie in
Amsterdam in 1979, waar ook landmeetkunde
in het vakkenpakket is opgenomen. Tegen het
eind van het millennium bieden ten minste 15
instituten een opleiding landmeten aan.18 Niet
altijd blijkt hiervoor dezelfde literatuur ge
schikt te zijn, en dus neemt de diversiteit ervan
toe en daarmee het aantal gepubliceerde wer
ken. Titels verschijnen, verdwijnen en worden
aangepast aan het nog steeds sterk ontwikke
lend vakgebied, en een ware wildgroei aan
boeken lijkt te ontstaan.
Herdrukken
Figuur 8 toont de temporale distributie van alle
uitgaven, inclusief herdrukken, die sinds Sems
en Dou het licht zagen. Zoals verwacht is de
distributie een stuk vlakker (de verticale schaal
is expres gelijk gehouden aan figuur 5), maar
bovengenoemde perioden blijven prominent
zichtbaar. Opvallend zijn de toch nog wel grote
gaten van circa 30 jaar in de periode 1600
1800 van de grafiek. Het eerste betreft de eer
ste druk van M. van Nispens De Beknopte
Lant-Meet-Konst uit 1662, welke, in Van Nis
pens eigen woorden, uitgegeven werd om de
volgende reden:
Alsoo eenigen tijdt herwaerts, de Practijcke
des Landt-metens, wel eer ghemaeckt door
Jan Pietersz. Dou, seer schaers te krijgen is
o I—
55
<D
CO
J3>
70
60
50
40
30
S? 20
CD
<0
10
1550 1600 1650 1700 1750 1800 1850 1900 1950 2000 2050
Jaar van Publicatie
Figuur 8: Temporale distributie alle uitgaven
15 R. van der Schans, Steeds voor u/jou de plaats bepalend: 50 jaar opleiding tot geodetisch ingenieur, (Delft, 1998), p. 17
16 Idem, p. 18
17 Idem, pp. 20-21
18 Zie tabel 2 in J. De Kruif, 'Waar leer ik Geo-Informatie? Overzicht van opleidingen en cursussen op het gebied van geo-informatie',
in: Geodesia 2003-6, (Apeldoorn, 2003), pp. 247-260