*V
(TfT-V Ca.'tJ -WW I mu-Vj - -
fiv t
,1V~
I /-■
j?£tt Ü«I> 1,1K— /'2/>),
t "^*§1
Ondertekening van G. Pasman van de kaart bij
Sluis en Aardenburg uit 1677
de megahal voor de studiezaal op de zesde ver
dieping. Het kastenduo beneden is gevuld met
kaarten van liefdadigheidsinstellingen, via het
OCMW vaak bij de stad terechtgekomen. Fraai
is zo een kaartboek van Veurne-Ambacht in
West-Vlaanderen uit 1616, uit de collectie van
de Kamer van Huisarmen af komstig. Van twee
kaartboeken uit 1735 is het ene op perkament
en het andere - de kopie - op papier getekend,
een meer voorkomend fenomeen. Ze zijn iden
tiek op een paar extra aantekeningen op de pa
pieren kopie na. P. Riecquier was de naam van
de landmeter, en hij noemde zich ook nog ge
woon zo. Uit een bijschrift daarbij: 'Het prakti
sche en het prachtige gaan in deze landmeters-
kaarten hand in hand.'
De stadskaarten in nu de vier kasten bovenin
het pand zijn gemaakt voor de grondexploitatie
van de 'tresorij', dankzij processen of omdat ze
deel uitmaken van 'wijkboeken'. Alle kaarten
zijn onderdeel van grotere archiefbestanddelen
en hun context is dus bekend. In 1769 moest
landmeter P. Stijnen in de eerste groep val
lende kaarten maken in het proces van de om
bouw van een volmolen naar een zaagmolen.
Fraai en volledig is ook een tekening van een
huis op dat zaagmolenerf. Stijnen, maar ook
Jean Frangois Govaerts op een grondverkoop-
kaart uit 1771, zette 'geometria' in plaats van
landmeter onder hun handtekening.In 1652
toonde landmeter Cornelis van Doornick, ge
admitteerd in Zeeland 10 december 1649, met
een prachtkaart aan dat er in Rilland-Bath
géén grond was afgegraven en naar Antwerpen
was verscheept! (Volgens Muller en Zandvliet
werd hij zelf vanaf 1665 in dienst van de VOC
verscheept en dat kan dus!) Een gepresenteerde
grootschalige kaart van Guilliaime Pasman
over een grondgeschil bij Sluis en Aardenburg
dateert van 1677. (Benieuwd of ook hij een
Zeeuw was, zocht en vond ik op internet meer:
in het Rijksarchief te Brugge komt G. Pasman
met werk voor als 'gezworen landmeter van het
Brugse Vrije'.) Landmeter Joannes Carolus van
Lyere moest veel doen en liet dus veel na: hij
maakte in 1691 nog een kaart op verzoek van
Cornelis van Pruyssen, zette dat er netjes in
een kader op inclusief zijn gebruik van de 'Wa-
terlantsche maete'. Ook in de wijkboeken van
de buitengebieden van de stad komt zijn naam
voor op kaarten (met chronologische reeksen
van vastgoedeigenaren erop).
Slot
De archiefmedewerkers hebben vast uitstekend
hun best gedaan om juist deze pareltjes uit te
zoeken en ze hebben de Nederlandse kaarten
niet overgeslagen. De pareltjes, veelal met
Antwerpse roeden in schaalstokken, lijken een
goed beeld van hun oud-stedelijk kaartbezit te
geven. Daarnaast is er ook een enkele Vlaamse
kaart met de 'Brugsche roede'. Bezoeken van
de kleine en gratis tentoonstelling is een aan
rader, zeker voor Zeeuwen, zie voor details:
www.felixarchief.be. Het zo sinds 2006 herge
bruiken van het stadshavenpakhuis St. Felix uit
1860 is trouwens ook voorbeeldig: wat een
ruimte, voorzieningen en sfeer vergeleken bij
wat nu het Stadsarchief (eerder: gemeentear
chief) van Rotterdam heet. Bijvoorbeeld
Ten vcriotrku 011
i-jltTVart PnuvTitJiiTk' irk on-
clers. géÈvLireri, I,rnfttieUijgeK
ten T Lande li gelegen inden
Hoihut IhoLt, dcSLyck-poortp,
t ri hier nevens gecaertecrl lynde
in 'uier ihick syne g-roolfoyf ge
lu< ki tiEeude Hebbe de ieivc fonder
Je jra<$kten ia men groef bevnirl
dc-n van negbentiei I
Gorr,: Ik wte-koiuJe rf en gneghen- en
iwinüd, WWaferiafitsdie maeL
Actum (Ici'ttL 2 Ln Meerf. m,OöxiiI
i!.. c,LrJ.vl:«t
109
x Jt- l- t*. e J** v t_-
v,,
r^e> cjf *Oj&1ti&i>.ji
*t£ (g^o^lTT Qs-<fc<
t ïVi9-tL^ïl
COaH Q-J **4**? A ^A^V" i
J ^?a>->v
