van MD-advisenr prof.ir. W. Schermerhorn,
was dat ontslag op 21 februari 1941. Voor Salo
mon de Vries, met ook een prachtig getuig
schrift, in kopie gearchiveerd, was dat op 5
maart 1941. (Die getuigschriften getuigden
inhoudelijk in feite óók tegen het nazidoel van
'herstel van het ambtenarencorps'.) Onmisbaar
was toch kennelijk geen van hen. Voor Span
jaard, Noah en De Vries bleef er ook een stuk
bewaard over hun aansluitende afbouwende
uitkering, omdat ze pensioenrechten bij het
ABP hadden. Alles gebeurde gehoorzaam,
maar viel het de Landesstrassebevollmachtigte
Schubert al niet op dat bij Rijkswaterstaat in
het algemeen het 'Führerprinzip' zover was
doorgevoerd?4 De Vries woonde met zijn gezin
op Caan van Necklaan 225 te Rijswijk en over
leed in Midden-Europa op 31-8-1943.5
In 1945 volgde voor de drie overlevende MD-
ers rechtsherstel. Bij Naring staat daar expliciet
bij dat hij tussen ontslag en bevrijding was on
dergedoken. Hij en Noah bleven MD-ers.
Aanvulling biografie Schermerhorn over
mej. Spanjaard
Martha Spanjaard en Willem Schermerhorn
staan achter zijn bureau paginagroot afgebeeld
in de Schermerhorn-biografie.6 Op 'zijn' ITC-
gebouw van 1955 zou voor Schermerhorn een
penthouse komen. 'Ook zijn al voor 1940 op
het Geodetisch Instituut werkzame secreta
resse Martha Spanjaard zou er een apparte
ment krijgen', aldus het boek en dat geschied
de. Het 'al van voor 1940 op het Geodetisch
instituut' zou nader moeten zijn 'al van voor
1931' als bedoeld is het bedrijf Geodetisch Bu
reau, dat toen in de MD opging. (Dat klopt niet
en zou strijdig zijn met de door Langeveld ge
memoreerde '26 jaar samenwerking' anno
1965 tussen beiden, zie hierna.) In het ITC-
jubileumboek van 2010 was intussen al sprake
van 'Ms Spanjaard - who had also been
Schermerhorn's secretary as Professor of
Geodesy and as Prime Minister'.7 Een jaar
eerder werd in dit tijdschrift nog alleen ver-
Tegen de stroom opzwemmend?
De Delftse gedenksteen van de Meetkundige Dienst werd door J.G. Fortuin onthuld op 21
juni 1949, en tijdelijk geplaatst in een gang van het Geodesiegebouw, waar de MD inwoonde.
In 1956 verhuisde de steen met de dienst naar Kanaalweg 3b en in 2003 naar Derde Wereld-
dreef 1, waar hij nu nog prijkt bij de dienst Centrale Informatie Voorziening. De naam van
S. de Vries staat er als eerste op. Dit gedenkteken is uitgevoerd in een uniform model voor
alle Rijkswaterstaatsdiensten (en zo is in Delft al een tweede exemplaar aanwezig aan de
Schoemakerstraat bij de opvolger van het Rijkswegenbouwlaboratorium). De grafische kun
stenares Erna van Osselen (1903-1989) ontwierp de lichtkleurige kalkstenen objecten met als
embleem een tegen de stroom opzemmende vis.
In de uitleg van 1949 wees dat op 'de houding
van zich niet met de stroom te willen laten
medevoeren, doch de weg van de weerstand niet
te schromen'. De in totaal 37 slachtoffers zaten
toch zélden in het verzet. De vormgeving oogt
nog steeds fraai: de kunstenares had ook in 1935
drie semesters Kalligrafie gevolgd aan de
Akademie für angewandte Kunst in München!8
I940H945
AAj^. vAr%;-
ONZE GEVAUEM COLLEGA' S
SD;.VHIi.S-| tlOW-SCBiJTHiAMHUWiS
li \v SI \h.M
162
jar-SWÜHÉT. V-. 1 i
4 Waalewijn, p. 218
5 www.joodsmonument.nl
6 Herman Langeveld, De man die in de put sprong. Willem Schermerhorn 1894-1977, Amsterdam 2014, p. 527, 530 en 531,
foto t.o. p. 321
7 Nil Disco, 60 years of ITC, Eindhoven/Enschede 2010, p. 30 met dezelfde foto van haar en Schermerhorn achter zijn bureau als in
de biografie staat
8 www.rkd.nl
