- :l
te aanvaarden met een leger dat nog slechts een
vijfde van de omvang had waarmee hij begon.
Het verlies aan manschappen is voor het groot
ste deel te wijten aan ziektes en maar voor een
heel klein deel aan verliezen tijdens gevechten.
De terugtocht verliep dramatisch en het weer
veranderde in een barre winter met als
'hoogtepunt' de oversteek van de Berezina,
waar hij de helft van wat er nog over was van
zijn Grand Armée verloor. Van de half miljoen
soldaten keerden er slecht rond de tienduizend
terug. Voor meer achtergrondinformatie over
de veldtocht zie onder andere Funnekotter
(2015), Lieven (2009), en Zamoyski (2004).
Een reden om de kaart te gebruiken als rode
draad in mijn boek 'Mapping Time' (2014)
hangt zeker samen met de lofzang over de
kaart; en daarmee ook met mijn onderzoeks-
interesse naar het in kaart brengen van ver
anderingen, van tijd. Een van de vragen die ik
wilde beantwoorden was: Kan de kaart verbe-
terd worden? Maar er is ook een persoonlijke
relatie met Napoleons veldtocht. Een familielid
heeft een deel van de tocht meegelopen en is
bij de overtocht over de Berezina gesneuveld.
Gerrit Janz Kraak werd geboren op 17 februari
1790 te Sneek, als zoon van Jan Gerritsz
Kraak, een soldaat in het garnizoen van Sneek,
en van Rinske Watzes Vollenhoof. Nadat Na
poleon Nederland had ingelijfd werden de Ne
derlandse jongens dienstplichtig in het Franse
leger. In 1809 moest Gerrit, toen vrijwilliger in
een lokale compagnie, in dienst en werd naar
Utrecht gezonden. In juli 1810 tekende hij een
contract voor vijf jaar en maakte vervolgens
deel uit van het 125ste regiment lijninfanterie,
een Nederlandse eenheid in het Franse leger.
Dit regiment maakte deel uit van het IX leger
korps. Dit korps ging pas in september 1812
Rusland binnen met als doel de terugtocht van
Napoleon te ondersteunen. Figuur 2 toont de
omzwerving van het korps tot 27 november
135
Hlybokaye
De Russische veldtocht van soldaat
Gerrit Janz Kraak
-£rtd Briga
'125th Ülfei
N.-.vgi A
Arrive au Corps te
Ö*»TM
(ptivtmt) f rJrfY
fiUie tA*r ft
<Ws n. i/.L<. Vs. né le.'J j4C* n
k autm de
e niAIê volontaije
incorpor*venaal d.Snv*.;l %\f.4afc
cmurti)» né
Trmpteput un content de 1 au
v*e:. 4
db*«G» f
dépatttmeni d mJ \J'*t i/t
du departement d
tail Ie d'ui métte r i isZ CCMUnètm
/êrT) yfliïA'
ctHn|tds »ur la b»te de designation dit canton
de wuiteN/i
f -Louche J;*! menton Jin
ton dernier domicile tail I lA/rA.
dieveni S lourtfti .-aj marqué»
tlé|iUteltl«ll li e t/r. Jv
pinicvlihn
proJcwion
Figuur 2. De route van Gerrit Janz Kraak in het IX legerkorps. Gerrit Janz Kraak sneuvelde op
27 november tijdens de strijd rond de overtocht van de Berezina. Onder de gegevens van Gerrit Janz Kraak
in de Franse legerarchieven. Bron: Kraak, 2014 - blz 14 Mapping Time
