Varia: oog voor detail (2)
In het Van Gogh Museum in Amsterdam was de
tentoonstelling "Lichte zeden. Prostitutie in de
Franse kunst, 1850-1910" te zien. Van het oudste
beroep van de wereld naar het onze, volgens som
migen het op één na oudste beroep, is een kleine
stap. Maar op deze tentoonstelling waren er maar
weinig raakvlakken tussen beide te vinden. Ze
beperkten zich tot een nieuwe wand-vullende
kaart van Parijs met de locaties waar de dames
ooit te bezoeken waren.
Ongeveer tegelijkertijd was in het aangrenzende
Rijksmuseum de tentoonstelling "Catwalk" met
een keuze uit hun modecollectie, samengesteld
door de fotograaf Erwin Olaf. Geen onderwerp
waarbij je raakvlakken met ons vakgebied ver
wacht. Oude kadasteruniformen worden al in
Arnhem tentoongesteld en verder was onze be
roepskleding door de jaren heen niet van een mu
seaal karakter. Het was dan ook geheel onver
wacht dat de bezoekers op de stoeltjes langs de
catwalk een zijden jurk passeerden die gemaakt
was uit verknipte pilotenshawls, bedrukt met
kaarten uit de tweede wereldoorlog. De piloten
van de RAF droegen deze shawls, die aan beide
zijden bedrukt waren met kaarten van het vijan
delijke gebied waarover ze vlogen, om na een
noodlanding hun weg te kunnen vinden. De ge
bruikte kaartenfragmenten in deze jurk waren
van delen van Burma, Frans-Indochina, Siam,
India en China. De jurk is in Nederlandsch-Indië
voor eigen gebruik gemaakt door mevrouw J. Ter
wen-de Loos, waarschijnlijk kort na de Tweede
Wereldoorlog, toen er textielschaarste heerste. Het
Rijksmuseum heeft ook nog een niet-verknipte
originele zijden ontsnappingskaart van Birma in
haar collectie. De piloten moesten zich blijkbaar
redden met een kaart op schaal 1:1.000.000 van
194x59 cm. Google leert dat ook in verschillende
Nederlandse oorlogsmusea dergelijke kaarten van
delen van Europa te vinden zijn. Met daarbij vaak
als extra een kaart van de Pyreneeën als een ge
kende vluchtroute. Toevallig hield mevrouw Yvet-
te Hoitink op 16 april j.l. een lezing over dit on
derwerp voor de Studiekring Historische
Cartografie (met C en te Enschede). Zie de pp-
presentatie op www.historischecartografie.nl.
84
Ontsnappingskaartjurk dankzij textielschaarste
(foto Rijksmuseum)
