„Til Nederland op aan deze ring en niemand
zal het merken."'
Uit: Jan Kas, Putten lijkt dan toch het centrum
van Nederland. Discussie over middelpunt van
Nederland lijkt eindelijk beslecht, in: Refor
matorisch Dagblad, 21 juli 2016
Passers van Kahn
De Jood Hugo
Kahn (Memmels-
dorf 1895- Gouda
1980) had in
Duitsland tot de
Krystallnacht
's werelds grootste
passer(dozen)-
fabriek met 450
werknemers.
Hij mocht in april
1940 met 30 mark
op zak naar
Nederland ver
trekken. Met een
Rotterdamse schrijfwarenfabriek was hij
overeengekomen om weer een passerdozen
fabriek op te bouwen, maar die fabriek zelf
werd de volgende maand platgebombardeerd.
Kahn kwam in Gouda terecht, maakte in de
bezettingsjaren eerst nietmachines en dook
vervolgens onder. Na de bevrijding zette hij
weer een fabriek in passers en passerdozen op,
toen onder de naam H. Kahn en Zoon (Zeug
straat 1). Zoon Helmut verkocht de fabriek in
1989. Dat alles kwam weer onder de aandacht
door het recent verschenen boek Joods Gouda
II van Tom Verwaijen (Engelen 2016). In
Trouw/Kwartet van 12 april 1975 stond een
interview met Hugo Kahn onder de kop 'Met
tien gulden op zak passerfabriek opgericht'.
(Digitaal op www.leiden.courant.nu en op
www.delpher.nl zijn er nog meer interviews uit
andere kranten te vinden.) Kahn vond het een
schande dat hij als enige Nederlandse passer
dozenfabriek moest opboksen tegen buiten
landse bedrijven met dumpprijzen. En hij gaf
drie jaar garantie! Opmerkelijk is dat het Ka
dastermuseum van deze Duitse en later Neder
landse Jood geen passerdozen heeft. In de Ko
ninklijke Boodschap van 12 mei 1951, waarin
Hugo Kahn met EZ-steun werd genaturali
seerd, heeft hij een fabriek in 'onderdelen van
passers' (www.resolder.kb.nl). In De Zaken
wereld van 1949 stond al een bijdrage 'Fabriek
van passers en passerdozen Hugo Kahn te
Gouda' en daar kwam zijn naam zeker op
voor! 'Hugo Kahn Zn BV - Passers' is nu in
deze digitale tijd nóg een bedrijf in Deurne.
(Adri den Boer)
Nationaal Baggermuseum
Het Nationaal Baggermuseum in Sliedrecht
heeft tot en met 5 november 2016 een expositie
Strijd tegen het water. Deze tentoonstelling is
in nauwe samenwerking met het Museum
Nieuwland uit Lelystad tot stand gekomen.
Deze aankondiging is verder subjectief-land-
meetkundig! In de expositie hangt een 18de-
eeuwse kaart (koperdiepdruk) van de Alblas-
serwaard, waar de geadmitteerde Dordrechtse
landmeters Abel en Matthias de Vries beiden
voor werkten. Uit eigen bezit prijkt er in een
vitrine een Hollandse cirkel, volgens de toe-
u
117
E-baak en een tachymeter-theodoliet 'MOM
Budapest Te-D1' met plaatje van De Koningh op
Wild-statief op expositie in Sliedrecht
(foto Adri den Boer)
Goudse Passerdozen-
fabrikant Hugo Kahn in:
Het Vrije Volk, 13-12-1969
www. delpher. nl
