Uitgaande van 2 mijl (3218.688 meter) en een
sluitfout van 1 inch (0.0254 meter) komt de
nauwkeurigheid op 1:126720, iets beter dan ik
geschreven had.
Verderop in zijn rapportage geeft Bald de re
sultaten, in Engelse voeten, van nog drie basis
lijnen die hij gemeten had, ditmaal tot op 5 en
6 decimalen nauwkeurig. De eerste basis was
gemeten "...over the ice, when the lake of
Castlebar was frozen in the Barony of Carra"
(over het ijs, toen het meer van Castlebar be
vroren was in de Baronie van Carra). Met een
lengte van 11097.43457 feet was dit de langste
basislijn, maar de meting "...was rendered of no
use, as some idle person had destroyed the
mark, which terminated the length of the base"
(was onbruikbaar geworden, aangezien een
onachtzaam persoon het merk vernietigd had
dat het einde vormde van de basis).
De eerste basis die wel werd gecontroleerd,
was "...on the Moy plain flat meadow, subject
to flood, in the barony of Gallen" (op de Moy-
vlakte vlakke weide, onderhevig aan overstro
ming, in de baronie van Gallen). De gemeten
afstand was gemiddeld 6799.750940feet
(2072.564 meter) met een sluitfout van
0.025752foot (0.008 meter), een nauwkeurig
heid van 1:264047.
De andere gecontroleerde basis was gemeten
"...on the sands between the island of Annagh
and Inishbegit, in the half barony of Erris" (op
de zandplaat tussen het eiland Annagh [Achill]
en Inishbegit, in de half- baronie van Erris).
De gemeten afstand was gemiddeld
9971.905103 feet (3039.437 meter) met een
sluitfout van 0.085986foot (0.026 meter), een
nauwkeurigheid van 1:115971.
Uitgaande van Jordan's formule m*^l zijn de
behaalde resultaten gemiddeld 27 keer beter
dan verwacht en zou m gesteld kunnen worden
op een gemiddelde waarde van 0.0004.75 De
reden hiervoor is meervoudig. Ten eerste waren
de locaties allemaal goed vlak, met name die
op het bevroren meer. Vervolgens is er, aange
zien het basismetingen voor triangulatie betrof
fen, met bijzondere aandacht gemeten. De be
langrijkste bijdrage aan de meting was echter
de meetketting zelf (zie afbeelding 8). Aange
zien Bald niet het budget had om met afge
schermde meetlatten te werken, bestelde hij
speciaal voor de werkzaamheden bij Troughton
in London een meetketting van 100 feet (circa
30 meter) met schakels van 5 feet (circa 1.5 me
ter).76 De meetketting werd door Troughton met
een begeleidend schrijven afgeleverd:
20
The terminating lines of the iron chain were set
off from the British brass standard, at the tem
perature of 65°. of the Fahrenheit's thermometer,
this is a 10°. above the temperate point; the cor
rection for this, according to the expansion of
iron with heat is .07704 of an inch upon the
whole length, and those will be data for reducing
that length for any other temperature; the chain
will, I think, require three people to carry it for
ward, for it should not be dragged on the ground:
care must be taken in folding it: in the most ac
curate operations the pieces with sliding lines
should be used for registering the end of the
chain As the accuracy of the chain is ex
treme, I leave you to judge if it may not super
sede the standard which you ordered of me.77
(De lijnen aan het uiteinde van de ijzeren meet-
ketting zijn overgenomen van de Britse stan
daard bij een temperatuur van 65° van een
Fahrenheit-thermometer [18.33°C], dit is 10°[F]
boven het temper punt [temperatuur waarbij de
standaard gemaakt was]; de correctie hiervoor,
volgens de uitzetting van ijzer met hitte, is
0.07704 inch [circa 1.9568 millimeter] over de
gehele lengte, en dat zijn de gegevens voor de
lengtereductie voor enige andere temperatuur; de
ketting zal, denk ik, drie mensen nodig hebben
om hem te verplaatsen, want hij mag niet over de
grond getrokken worden: voorzichtigheid is ge
boden in het opvouwen: bij de nauwkeurigste
handelingen dienen de stukken met glijdende
lijnen gebruikt te worden om het einde van de
ketting vast te leggen Aangezien de nauw
keurigheid van de meetketting extreem is, laat ik
het aan jou over te oordelen, of hij niet beter is
dan de standaard die je bij mij bestelde.)
75 Volgens de formule van Jordan zouden de nauwkeurigheden 0.454m, 0.364m en 0.441 m moeten zijn, hetgeen 18, 46 en 17 keer
slechter is dan gemeten door Bald.
76 Bald, 'An Account...', p. 51
77 Bald, 'An Account...', p. 52
2017-1 De Hollandse Cirkel
