stopping'-concept en een multitool: een kwa
drant als tweede instrument werd immers over
bodig? Tot in de 19e eeuw werd dit hét hoek-
meetinstrument, maar nog zonder de naam
Hollandse Cirkel. 'H.C. Pouls, auteur van een
monografie over dit onderwerp, denkt dat die
benaming voor de eerste keer eind 19e eeuw
opdook in een studie van de Fransman A.
Laussedat over de geschiedenis van meetin
strumenten, methoden en topografische karte
ringen', aldus Han van Zwet. Het object was zo
niet-Frans dat hij het instrument cercle hollan
dais noemde. 'Alweer volgens Pouls brak die
naam pas door in de tweede helft van de 20e
eeuw en heeft het instrument de plotseling
grotere bekendheid te danken aan antiek
handelaars', aldus deze bijdrage. (Het groene
NCG-boekje nummer 41 van Henri Pouls, in
2004 uitgegeven in samenwerking met de
stichting DHC, prijkt dus bij de literatuur.)
Diederik Aten en Jan de Bruin beschreven de
kaarten die de Dou's ten noorden van het IJ
maakten. Van Johannes Dou verneem je dat
die in 1661 de opdracht kreeg om (voor 4000
gulden!) een wandkaart van heel het Noorder
kwartier te maken en dat in 1680 zijn gedrukte
kaart eindelijk van de pers kwamDat is hier
erg samengevat
een tijdschrift, een website én een Hoornse
straat naar zijn Hollandse cirkel werd ver
noemde. Een hartelijke aanbeveling voor
DHC-donateurs is haast overbodig, maar die
doe ik toch graag!
Adri den Boer
Slot
Alle auteurs schreven voor een breed publiek
en zo wordt bijvoorbeeld voorin al uitgelegd
wat landmeetkunde en een admissie zijn, maar
ook welke meetinstrumenten er waren. Over
zichtskaarten ontbreken niet om de afgebeelde
kaarten te positioneren, maar voorin staan ook
de huizen van de Dou's op een Leidse stads
plattegrond (1726) aangegeven! De enige fout
lijkt te staan in een bijschrift bij een foto van
een meetketting in een koker uit het Rijks
museum: 'Bruikleen Topografische Dienst
Emmen'. (Intussen is de ketting van haar
rechtsopvolger het Kadaster en werd dat slecht
doorgegeven.) Je mist in het slotwoord 'Dou de
maat genomen' haast niet eens het fenomeen
dat er in 1998 een stichting en nadien ook nog
47
Detail van de Jan Pieterszoon Dou, Kaart van de
generale bepoldering onder Zoetermeer, Zegwaard
en Stompwijk, 1626 (Volledig in het boek en op
www.archieven.nl
lunyi
2017-1 De Hollandse Cirkel