het instrument een horizontale randverdeling
die met een nonius wordt afgelezen. De latere
typen waren uitgerust met afleesmicroscoop-
jes.
Het bijzonder aan het instrument is dat het
geen verticale rand heeft, maar de richtkijker
kan via een hefboomsysteem vier vaste stan
den innemen met 4 vaste hoekjes ten opzichte
van de horizontale lijn. Met vier knopjes (ta
quets), gemonteerd op de stut van het objectief,
is dit te realiseren. De richtkijker draait dan
om het brandpunt van de objectieflens en aan
de zijde van het oculair schuift de richtkijker
langs een andere verticale stut, waarop een
tangensverdeling is aangebracht.
CA D tan al
CB D tan a2 dus AB CB - CA D(tana2
- tanal) en D AB/(tana2 -tanal)
Het tangensverschil wordt constant gekozen,
bijvoorbeeld 1/100 zodat D 100AB.
Voor een goed begrip van de hieronder afge
beelde tekening moet ik opmerken dat de
stralengang die nu getekend is vanuit de vier
knopjes evenwijdig verplaatst moet worden
naar het objectief van de richtkijker.
Op de hoogteschaal wordt de tangens van de
hellingshoek afgelezen, het nulpunt hiervan
correspondeert met de horizontale stand van
het instrument.
D A2A1/(tana2-tana1) A3A1/(tana3-
tanal) A4A1/(tana4-tana1)
A2A1 L1, A3A1 L2 en A4A1 L3
Dan is L1 D(tana2-tana1), L2 D(tana3-
tana1) en L3 D(tana4-tana1)
Principe Bij de Sanguet zijn de vier knopjes zo gemon-
Het principe werkt als volgt teerd dat:
tan a2 - tan al 0.010, tan a3 -tan al
0.018 en tan a4 - tan a1 =0.022
L1 D (0.010), L2 D (0.018) en L3 D
(0.022)
Opgeteld geeft dit: L1+L2+L3 D (0.05) en
D (L1+L2+L3)/0.05, teller en noemer
vermenigvuldigen met 100 geeft:
D (L1+L2+L3)20
In het veld lees je dan op een verticale baak
vier getallen af, het verschil geeft drie baak
intervallen en die bij elkaar opgeteld maal 20
geeft de horizontale afstand met een nauwkeu
righeid van ca vijf cm op 100 m. Het rekenen
66
Ingezoomd op de taquets (knopjes)
Stralengang, te verplaatsen naar het objectief van
de richtkijker. Op de hoogteschaal wordt de
tangens van de hellingshoek afgelezen, nulpunt
correspondeert met de horizontale stand van het
instrument.
■ffff'* /i rtf t> 11 'f
Tekening van het principe
2017-2 De Hollandse Cirkel
