titel van landmeter te verwerven en pas als
tweede mogelijkheid examinering en aanstel
ling bij het Kadaster.8 Moest niet wie al ge
slaagd en beëdigd landmeter bij de commissie
was bij het Kadaster nogmaals examen doen?
(Zoals De Neyn van Hoogwerff uit Deventer:
4juni 1895 geslaagd bij de commissie en 30
december 1895 landmeter 4e klasse bij het
Kadaster.9) Lees ook die mededeling daarover
van de minister van Financiën van 1891.
De landmetersopleiding vanaf 1917 is voldoen
de beschreven.10
Vervanging in België: 1993
Over de afschaffing van het KB van 1825 in
België kun je ook als thuisonderzoeker royaal
op internet terecht. In de jaren 1921, 1936 en
1947 werden aan dit KB wijzigingen aange
bracht. Er kwam in België ondanks bezwaren
een 'Wet van 6 augustus 1993 betreffende de
opheffing van het koninklijk besluit van 31 juli
1825 houdende bepalingen nopens de uitoefe
ning van het beroep van landmeter'. Die wet
bepaalde dat niemand het beroep van landmeter
op onafhankelijke basis mocht uitoefenen zon
der te voldoen aan de voorwaarden bepaald in
de kaderwet van 1 maart 1976 en de voorge
schreven eed voor de rechtbank van eerste aan
leg te hebben afgelegd.11
De Belgische 'Wet tot bescherming van de titel
en van het beroep van landmeter-expert' van 11
mei 2003 verwijst nog naar het afgezworen KB.
Een diploma van landmeter, uitgereikt ter uit
voering van het Koninklijke besluit van 31 juli
1825 houdende bepalingen nopens de uitoefe
ning van het beroep van landmeter, was toen
nog als logische overgang geldig.12
Slot (met een 'landmeterskiezer')
Het verschil in het afschaffingsjaar van het KB
van 1825 in Nederland en in België lijkt met
128 jaar groot. (Niet nagegaan is hoe dat met
andere wetten was.) En in 1850 - nog 15 jaar
eerder - verschenen er dus in Nederland al
persberichten dat het schéén dat de regering
het KB al wilde intrekken. Nog met een merk
waardig argument ook. De examens bleven
voor en na 1865 persvoer en andere beroeps
groepen, zoals architecten, bleven jaloers op de
wetsbescherming!
Tot slot zij als curiositeit vermeld dat ook sla
gen voor een landmetersexamen minstens in
Nederland mannen in de wet van 1896 kies
recht kon geven. Na belastingkiezers, eigena
ren van schepen met minstens 24 m3 inhoud en
dergelijke zegt een schoolboek: 'Eindelijk zijn
zij nog kiezer, die een examen hebben afgelegd
voor eenig ambt, betrekking of beroep (bijv.
voor onderwijzer, landmeter, apotheker, enz.).13
Een veteraan
Enkele van deze vroegere 'gediplo
meerde landmeters' zijn nog in leven en
zoo vindt [men in?] het Hbld. vermeld dat
o.m. de heer P. Swagemakers te Nieuw-
Vossemeer, die volgende week zijn 100en
verjaardag zal mogen herdenken, ook nog
in het bezit is van een akte als landmeter.
Bijna 70 jaren geleden studeerde hij als
boerenzoon in den winter des avonds de
meetkunde, nam nog wat lessen en op 24
Juli 1858 deed hij voor een commissie
van twee ingenieurs van den Prov. Water
staat van Noord-Brabant examen. Op 17
Aug. werd hij beëdigd. Als landmeter
deed hij wel dienst, maar van bezoldiging
was zelden sprake. Voor arbeiders bij
sterfgevallen, boedelscheidingen en ver-
koopingen deed hij het kosteloos. Onze
oude landmeter, wiens beroep tot voor
pl.m. 15 jaren boer was, bekleedde op zijn
90-jarigen leeftijd nog de betrekking van
wethouder van Nieuw-Vossemeer en het
vorige jaar ging hij met zijn vrouw - hij
huwde op 43-jarigen leeftijd, dus is nu 57
jaren getrouwd - nog ter stembus.
Voorbeeld van buiten Zuid-Holland, bron:
Woerdensch Weekblad, 3 april 1926
72
8 K&L 1920, p. 10/11
9 Dank aan Zacharias Klaasse voor deze informatie uit het Landmetersboek in het Kadastemuseum
10 W. van Riessen, Het Kadaster, Apeldoorn 2004, p. 193 e.v.
11 www.const-court.be/public/n/1994/1994-081n.pdf
12 www.ejustice.just.fgov.be
13 J. Mulder en G. Veendorp, Het leven in, Gorinchem 1899, p. 44
2017-2 De Hollandse Cirkel
