Instituut HOMMES
Varia: 'Tuten' van Instituut Hommes
Internaat f900 rrMf'
Externaat f360.
Pe directeur; J. HOMflfES
Eerder is in DHC gepubliceerd over een parti
culier opleidingsinstituut voor 'jongeheren' te
Leeuwarden. Het was (onder meer) ter oplei
ding van landmeters: het Instituut Poutsma
oftewel de 'drilschool of ezelsacademie'.1 Het
bleef niet het enige in die markt en ene
Hommes, die er een jaar werkte, begon zelf
een instituut. Dat komt bar veel voor in
krantendatabanken, maar slechts één keer in
de DHC-tijdschriftendatabank. Een zin daarin
over het begin van de twintigste eeuw luidt:
'De landmeter was opgeleid o.a. aan het Insti
tuut Hommes te Hoogezand, later kwam de
landmeterscursus van de Landbouwhoge
school te Wageningen.2 Een krant zou later
over de start van de kostschool schrijven: 'In
die tijd bestond er grote behoefte aan land
meters voor het in kaart brengen van Neder-
landsch-Indië'.3
Hoogezand-Sappemeer zou trots blijven op wat
eruit groeide: 'J. Hommes, onderwijzer, start in
1904 een kleine avondopleiding voor het ver
gelijkend examen landmeter. In 1906 is het
aantal cursisten zo enorm gestegen, dat hij de
grondslag legt voor een instituut, dat tevens
huizing biedt aan leerlingen (internaat), geves-
tigd in de voormalige nieuwe Lutherse pastorie
te Sappemeer. Vanaf 1909 krijgt het de naam:
Instituut Hommes. Het instituut bood talloze
ontplooiings- en examenmogelijkheden aan. Je
kon er bijvoorbeeld studeren voor opzichter bij
de Post en Telegrafie en voor ambtenaar bij de
belastingen. Leerlingen kwamen van heinde en
verre. Met het plan voor de oprichting van een
vaktekenschool was Hommes toe aan nieuwe
huisvesting. Het royale gebouw aan de Paral
lelweg dat men in 1911 betrok maakte het zelfs
mogelijk een vijfjarige HBS aan het instituut te
verbinden. Ook mevrouw Hommes was onder
deel van het succes. Als hoofd huishoudelijke
dienst was zij tevens 'moeder van het gezin'.
Toen Hommes in 1917 werd benoemd tot
Rijksinspecteur, verliet hij Hoogezand. De be
kendheid van het instituut had hier echter niet
onder te lijden. Vooral jongens uit gegoede
families die hun schoolopleiding thuis niet
konden of wilden afmaken, bezochten het
internaat. Lastpakken, druktemakers, kinderen
die door familieomstandigheden geen dag
school konden bezoeken of wiens ouders naar
Indië of het buitenland vertrokken, vonden tot
1938 een thuis in Instituut Hommes. Daarna
nam de gemeente het instituut over. De komst
88
KUins fed
a
«HHUUhM, -f|1| J '("dia*».
Leeuwarder
Courant,
7 augustus 1911
www. delpher. nl
1 Adri den Boer, Instituut Poutsma vormde ook landmeters, in: DHC 2015-1, p. 16-19
2 E. Schrikkema, Professor Schermerhorn en het NGL, in: Geodesia 1977, p. 136
3 De Telegraaf, 5 september 1970
2017-2 De Hollandse Cirkel
