voor 1830, maar wel publicatieschrijvers vanaf
1986 vonden deels dat het daarmee 'als alge
meen vergelijkingsvlak werd voorgeschreven'.2
(Als nog MD-er vond ik al dat het KB van
1818 meer werd geprézen dan gelézen.) 'Het
ministerieel besluit van 15 april 1829 nr
114Ab, waarbij het algemeen invoeren van
peilschalen met het N.A.P. als nulpunt werd
voorgeschreven, heeft uiteindelijk de beslissing
gebracht', aldus de eerdere bronpublicatie in de
Groene Reeks van de NCG, zich nog beper
kend tot rijkspeilschalen.3 Uiteraard zijn er ook
publicaties met citaten van niveau, zoals: 'In
1818 vaardigde Koning Willem I een Konink
lijk Besluit uit om het Amsterdams Peil in het
nieuwe Koninkrijk als referentievlak te ge
bruiken bij het opmeten van de grote rivieren.
Daarmee bezegelde hij de waterpassingen die
tussen 1797 en 1812 vanuit Amsterdam waren
gedaan naar de grote rivieren door de Generaal
der Genie C.R.Th. Krayenhofff.'4
hoogte (waarboven is het 3,10 meter?) staat er
op deze peilschaal niet bij. Het Zuidplas- of
Ringvaartpeil (1.535 meter onder NAP) is het
niét. (Dat dwingend voorgeschreven Zuidplas-
peil was trouwens op Kortenoord vastgelegd,
zie hierbij een fragment van het bouwbestek
van de bovenste Snellesluis.) Het door Schie-
land tot na 1953 ook voor IJsseldijkhoogten
benutte 'eigen' Rottepeil (0,65 meter onder
NAP) was het evenmin. Wat wel? In 1682
werden bij verbetering van de waterkering in
Amsterdam dijkpeilstenen aangebracht. Het
Amsterdams Peyl (AP) daarvan werd in de
opvolgende eeuw in een groter gebied bekend.
Men kende steeds meer het verschil met de
blijvend gebruikte eigen referentiepeilen. In de
Franse tijd werden er speciale waterpassingen
voor de AP-verspreiding uitgevoerd. Bij Ko
ninklijk Besluit van 18 februari 1818 nr 60
werd het AP het vergelijkingsvlak voor (alleen)
de nieuwe peilschalen van de 'Hoofd Rivieren
des Rijks'. Niet Beijerinck en zijn collega's van
91
Peilschaal Snellesluis (bovensluis) te Moordrecht
1829-1987 (foto Adri den Boer, ca 1985)
2 A. Waalewijn, drie eeuwen normaal amsterdams peil, RWS-serie nr 48, 's-Gravenhage 1986, p. 17; Arnoud de Bruijne e.a., Definitie
en vastlegging van ETRS89, RD en NAP en hun onderlinge relaties, Delft (NCG) 2005, p. 17 en: Productspecificaties Beheer NAP
2017, RWS-CIV 2017, p. 7
3 P.I. van der Weele, De geschiedenis van het NAP, Delft (NCG) 1971, p. 18, met integraal KB 1818 en MB 1829, p. 40/41
4 L.P. Boot, Het Normaal Amsterdams Peil, in: Louis van Gasteren (red.), Een zaak van niveau, Amsterdam 1991, p. 142
Peilschaal Snellesluis (benedensluis) te Moordrecht
1829-heden (foto Eef Oosterwijk HVM, ca 2015)
2017-2 De Hollandse Cirkel
