Waterliniemuseum
In DHC 2016-1 schreef Richard Witmer in
de rubriek 'Historisch nieuws' actueel en
kort over het nieuwe Waterliniemuseum in
Fort Vechten in Bunnik. Uit zijn foto's wer
den gekozen die met de vizierliniaal en
meetketting van Kraijenhoff, die van een
peilschalencollectie én die van een theodo
liet voor gezinsgebruik (met zijn dochter).
Het Kraijenhoffgerei is trouwens voor twee
jaar van het Kadaster geleend.
Een voor dit blad nieuwe foto van het
Waterliniemuseum geeft de context van de
opstelling van die twintigste-eeuwse theo
doliet. Over het portret daar mailde Chris
Will van het KennisCentrum Waterlinies
i.o. desgevraagd hun registratie: 'C.R.T.
Kraijenhoff, ca. 1812, A. de Lelie, olieverf
op doek (replica), Particuliere collectie
Brussel. Hij is hier afgebeeld ter ere van de
voltooiing van de eerste nauwkeurige drie
hoeksmeting van Nederland. Naast de
generaal staat de grote repetitiecirkel, een
modern landmeetinstrument. Op zijn borst
de Orde van de Unie en in zijn knoopsgat
het Franse Légion d' Honneur.'
Het portret lijkt voor het eerst en in zwart
wit afgebeeld in N.D. Haasbroeks RCG-
publicatie "Investigation of the accuracy of
Krayenhoff's triangulation...." uit 1972.
Haasbroek vermeldde toen dat het geschilderd
was door Adriaan de Lelie en dat hij de door
hem gebruikte fotoreproductie met publicatie
recht gekregen had van de eigenaar: Mr. Chr.
Matthes te Bussum, achterkleinzoon van
Kraijenhoffs kleindochter Cornelia J.R.G.Th.
Kraijenhoff (1819-1881), getrouwd met
Wouter.K.W. Matthes (1815-1876). Haasbroek
was zeer erkentelijk voor het gebruik; waar
schijnlijk is het nu in Brussel hangende portret
nog steeds in familiebezit.
Aardoom plaatste de foto ook in zwart-wit in
DHC 2001-1, pagina 5, en wist dat déze
repetitiecirkel van Borda waarschijnlijk in de
collectie bij de TU
Delft zat! Een foto
volgt hier, ook achter
op, in kleur: DHC
kreeg de 'replicafoto'
van 24,2 Mb van dhr
Will (dank!). Wikipe-
dia over de schilder:
Adriaan de Lelie
(1755-1820) was als
schilder autodidact. Hij
vestigde zich in 1783 in Amsterdam en vier
jaar later werd hij lid van Felix Meritis. Hij
was een graag geziene portretschilder.
Over een mooie prent in de vitrine bij dé
vizierliniaal volgde als omschrijving: 'Mili
taire ingenieurs in actie met vizierliniaal en
meetketting, 1812, ingekleurde gravure door
Carle Vernet (reproductie), uit: La Grande
Armée en 1812, particuliere collectie.' Hij staat
hierbij in kleur. In DHC 2010-3 kwam de prent
al in een zwart-witte uitsnede op pagina 109 te
staan.
In DHC 2015-3 werd in de rubriek 'Historisch
nieuws' op pagina 113 van de toenmalige web
site www.fortkomttotleven.nl tekst en een foto
van een waterpasinstrument met horizontale
rand overgenomen. De DHC-redactie zette er
een vragend kopje boven: 'Waterliniemuseum:
100
2017-2 De Hollandse Cirkel
