Dit was meteen het einde van zijn goedlopende
dokterspraktijk. Hij ging naar het Franse leger,
dat het zuiden van de Republiek al had ingeno
men, om aan Generaal Daendels, 'eenen ouden
Academie-kennis', zijn diensten aan te bieden.
Het leger van de Fransen en de patriotten kon
op 28 december 1794 via de bevroren Maas de
Bommelerwaard intrekken. Binnen drie uur
was deze volledig door de Fransen bezet. Het
leger van de Prins van Oranje, de Engelse en
de Keizerlijke (=Duitse) troepen, samen wel
60.000 man, boden vrijwel geen tegenstand.15
De opmars van het Franse leger verliep voor
spoedig, en Daendels zond Krayenhoff op 18
januari vanuit Maarssen naar Amsterdam om
te onderhandelen over overgave van de stad.
Zijn onderhandelingen waren succesvol, en op
18 januari 1795 werd 's avonds door de (Pruisi
sche) gouverneur het gouverneurschap van de
stad overgedragen aan Krayenhoff. De vol
gende morgen ging de macht van de stadsrege-
aanzienlijk geslacht', met wie hij twee zonen
kreeg.14
Het was de tijd van de Patriotten, die streefden
naar minder macht voor de Stadhouder, en de
aanhangers van het huis van Oranje, de Prins-
gezinden. Krayenhoff en velen van zijn geleer
de vrienden waren aanhangers van het patriot
tisme. Maar toen begin oktober 1794 een door
enkele vooraanstaande patriotten, onder wie
Krayenhoff, een aangelegde voorraad wapens
was ontdekt, werd het voor hem te gevaarlijk
om in Amsterdam te blijven. Na zijn patiënten
te hebben toevertrouwd aan een collega-arts, is
hij op 29 oktober uit Amsterdam weggevlucht.
160
Afb. 3. Tekening van de in 1782 onder leiding van
Krayenhoff geplaatste bliksemafleider op de toren
van de kerk in Doesburg. Ook deze is overgenomen
uit het boek van Uitterhoeve, blz. 60 en is afkomstig
van de Bibliotheek Radboud Universiteit in
Nijmegen.
Afb. 4. Generaal Daendels zendt op 18 januari
1795 Krayenhoff vanuit Maarssen naar Amster
dam. Schilderij van Adriaan de Lelie (voor de
figuren) en Egbert van Drielst (voor de omgeving),
1795, uit het Rijksmuseum in Amsterdam. Overge
nomen uit het boek van Uitterhoeve, blz. 133. Toen
ik kortgeleden het boek van Kuipers uit 2013 heb
aangeschaft bleek daar dezelfde afbeelding in te
staan. Later zag ik zelfs, dat een uitsnede ervan met
daarop Krayenhoff voor op de omslag staat
afgebeeld!
14 In Tydeman, blz. 17, staat "In de maand April 1788", Uitterhoeve blz. 99 t/m 101 geeft de datum 20 maart 1788,
gebaseerd op de officiële trouwakte. Krayenhoff noemt in zijn "Levensbijzonderheden..." zijn vrouw nog maar
één keer. Het zal niet zo'n gelukkig huwelijk zijn geweest, zodat het niet verbaast dat hij zijn eigen trouwdatum
niet weet.
15 Tydeman, blz. 16 t/m 23; Uitterhoeve, blz. 61 t/m 110; zie ook Van Meijgaard, blz. 13/14; Kuipers blz. 25
2017-4 De Hollandse Cirkel
