Gezien de sterke stromingen door eb en vloed
betreft het een activiteit waaraan nooit een
eind zal komen. Al met al was het, zeker in die
tijd, een intensief en nauwkeurig werk, dat al
varende onder zeil door een team van zeven
mensen verricht werd. Deze peilboten worden
nog steeds gebruikt, alleen nu uitgerust met
allerhande nieuwe technieken, zoals RTK-
dGPS (x, y) en een multibeam-echolood (z).
Daarnaast zijn deze boten ook voor archeolo
gisch onderzoek gebruikt.
Zo vond men in 1963, tijdens een rustpauze op
het land van Saeftinghe, bij De Noord, een
partij scherven. De Noord was toen al een inte
ressante plaats voor archeologen en deze eerste
scherven werden met trots getoond in het
Volkskundemuseum van Antwerpen. Aan de
breuken van de scherven kon men zien dat ze
verspoeld waren, door de hevige stromingen in
de Westerschelde. Er moest dus meer te vinden
zijn, archeologen en heemkundigen bleven
zoeken. Pas in juli 1982 werden er meerdere
vondsten gedaan, onder andere een eiken
houten deksel van een waterton (met inscriptie)
en een rieten dak met bekapte balken. Met
schop en prikstok werd gericht verder gezocht,
maar funderingen of muren zijn al die jaren
nooit gevonden.
Hydrograaf
De onderzoekers op het land van Saeftinghe
waren van allerlei soort, organisaties en natio
naliteiten. Mede daardoor kwam het tot een
goede samenwerking met medewerkers van
Rijkswaterstaat. Hydrograaf Frans Mol be
schikte tevens over oude kaarten van Zeeland
en van De Honte of Westerschelde. Daaruit
blijkt dat rond 1750 het eilandje De Noord aan
geduid werd met 'Schorre en lantaren van
Saeftinghen'. De lantaarn bevond zich toen in
het verlengde van de vaargeul die Bergen op
Zoom verbond met de Westerschelde. Het zou
dus kunnen dat het eiken deksel zich ooit in de
buurt van de vuurbaak bevond!
Rond 1800 verscheen nog interessanter kaart
materiaal, vervaardigd door cartograaf
Charles-Frangois Beautemps-Beaupré (1766
1854). Daaruit bleek dat het estuarium steeds
(en nog steeds!) verandert in vorm en diepte.
De Noord erodeerde meer en meer en grote
stukken kwamen bloot te liggen. Zeker zo be
langrijk is dat Beautemps-Beaupré niet alleen
de wijzigingen in kaart bracht, maar ook de
vaste punten, zoals de omliggende kerktorens
(onder andere die van Ossendrecht, Doel,
Kieldrecht en Walsoorden). En nog waarde
voller: op één van de details op een Franse
kaart staat 'Maison Fanal', hetgeen huis en
baak betekent.
Landmeter
In juni 2005 krijgen de zoektochten van de
locale heemkundigen een nieuwe impuls. Een
enthousiaste man, die als vrijwilliger de gele
deren komt versterken, is in het bezit van een
GPS-ontvanger. Bijzondere vondsten worden
gecodeerd als waypoint, gefotografeerd en
exact in kaart gebracht. Alles wordt in de com
puter opgeslagen en later uitgewisseld met de
waarnemers van de Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland (SCEZ).
11
Medewerkers met sextant (foto P. Frank)
firrj fff
C3r WZrf&l
Fragment van de kaart van Rillandse en Batse
Schorren (collectie F. Mol)
2018-1 De Hollandse Cirkel
