Varia: Rijksmuseumobjecten (4)
Objectnummer: NG-MC-885
Opschrift: 'R. DEKKER'
Omschrijving: Vaartmeter in de vorm van een stop te zetten
zandloper. Het bovengedeelte bevat de zandloperslies in een ronde
messing huls. Met een hendeltje kan deze fles geopend worden,
zodat het zand naar het onderste gedeelte kan lopen, waar een
lang kijkglas met een schaal ernaast is aangebracht. Bij het
beëindigen van een meting wordt de zandloper stopgezet.
Vervaardiger: Rasmus Dekker
Plaats vervaardiging: Amsterdam
Datering: ca. 1795 - ca. 1812
Materiaal en Techniek
Fysieke kenmerken: hout, messing, glas, zand
Afmetingen: h 41,3 cm x d 8,6 cm
Toelichting: Het instrument was bedoeld om de vaart van het schip
te bepalen in combinatie met het gewone log of door de snelheid
waarmee schuim langs het boord loopt te meten; gewoonlijk werd
dit door eenvoudig tellen gedaan. Dekker heeft tussen 1791 en 1815
herhaalde pogingen ondernomen om zijn uitvindingen bij de
(Nederlandse en Franse) overheid te slijten, maar werd steeds
afgewezen. In 1810 werden zijn instrumenten door Lantsheer
beproefd, en in 1814 werden instrumenten aangeschafd voor verder
proefnemeningen. In 1817 werden de uitvindingen door de Marine
definitief als onvoldoende afgewezen. Dekker kreeg 16 dukaten ter
renumeratie voor zijn log teller in 1812.
Verwerving: 1883
Documentatie: het Nederlandsch octrooiwezen en de techniek der
19e eeuw, G. Doorman, p. 94. Catalogus der verzameling van
modellen van het Department van Marine, J.M. Obreen, p. 160,
cat. nr. 885. Zeewezen en wetenschap: de wetenschap en de
ontwikkeling van de navigatietechniek in Nederland tussen 1585
en 1815, Carolus Augustinus Davids, p. 247-250
Vragen? Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!
(www.rijksmuseum.nl)
Titel: Vaartmeter
77
2018-2 De Hollandse Cirkel
