geweest zyn, om, ondanks alle die vermoeij-
ende werkzaamheden, voor het einde van dit
jaar, immers met het begin van het aanstaan
de, één of twee bladen der Kaart in gereedheid
te hebben; doch, de uitkomst voldeed in gee-
nen deele aan die verwagting: zo dra men
handen aan het werk sloeg, bleek het weldra:
dat de waarneemingen van den Lt. Coll.
Direct. KRAYENHOFF dien graad van
naauwkeurigheid niet scheenen te hebben,
welke hij zig, (gezien hebbende de identiteit
van PERNEY'S waarnemingen met de zijne,)
hadt voorgesteld; noch dat de waarnemingen
van PERNEY in allen opzichten zo naauw-
keurig niet konden zijn als dezelve voorkomen,
en als zodanig worden aangepreezen in de
Allgemeine Geographische Ephemeriden van
VON ZACHIV Band I stück, Julius 1799, im
Einleitung, pag. XXXI seq.(aan welke op
gaave wij ons, bij mangel van de origineele
aantekeningen van PERNEY'S waarneemin
gen, moeten houden.)" Zie de bijgevoegde
kaart die ook afkomstig is uit dat artikel in de
Allgemeine Geographische Ephemeriden.
Oorzaak van de verschillen
De vraag wat de oorzaak van die verschillen
zou kunnen zijn moest worden opgespoord
(bladzijde 20 e.v.). Waren het fouten van de
waarnemers, was de constructie van de repeti
tiecirkel van Borda wel goed, of waren de cen-
treringsmetingen misschien niet goed gegaan?
Wat wel opviel, was dat de gepubliceerde re
sultaten van Perny verdacht goed leken te zijn.
De som van de drie hoeken in een boldriehoek
is altijd groter dan 180°, namelijk 180° het
sferisch exces. Krayenhoff merkt dat in som
mige van de door hem gemeten driehoeken, de
verschillen tot 22" groot waren, maar dat bij de
opgave door Perny de verschillen zelden 2"
waren. Krayenhoff en zijn berekenaars deden
dagenlang hun best om de oorzaken van deze
"onaangename en mismoedigende uitkom
sten" te vinden, maar na vele herhalingen van
de waarnemingen bleek dat Krayenhoff "met
de uiterste naauwkeurigheid moest waargeno
men hebben". Ze kwamen tot de conclusie dat
er misschien bij het centreren zaken over het
hoofd waren gezien, zo was men er steeds van
TFipuo itiftïi i ebt VdnuAffuur iet Bal .ivaj eken Rc pub Uric
fem BPgrqy-
Notü)
Allg. Geogr. Eph. 1799. Afbeelding driehoeksnet Perny
2018-3 De Hollandse Cirkel 107
