G.M.W. Acda, Op de deining van de wetenschap.
Leven en werk van Gustaaf Frederik Tydeman
1858-1939, zeeofficier en hydrograaf,
Paperback, 275 blz., ISBN: 9789051945577, 39.50
Gnstaaf Frederik Tydeman (1858-1939) is een
intrigerende figuur. Hij wist in zijn leven wetenschap en
actieve dienst als marine-officier te combineren, en dat
hebben weinigen hem nagedaan.
In deze eerste biografie van Tydeman komt deze
bijzondere figuur tot leven.
Zijn loopbaan speelde zich voor een groot deel af in
Nederlands-Indië, waar hij als jong officier uitgebreid
ervaring opdeed met de hydrografische opneming van
kusten en vaarwaters van de archipel. In 1899-1900
was hij commandant van Hr.Ms. flottieljevaartuig
Siboga tijdens de befaamde oceanografische expeditie
in het oostelijk deel van Nederlands-Indië. In het vervolg van zijn
loopbaan kreeg hij het commando van grote schepen en van het Koninklijk Instituut voor de
Marine. Zijn laatste varende functie was eskadercommandant in Indië. Hij eindigde zijn
marinejaren in 1915 als commandant en directeur van de marine in Amsterdam in de rang
van vice-admiraal.
Na zijn pensionering bleef Tydeman als liefhebber van de wetenschap actief in de
wetenschappelijke wereld als bestuurder en publicist.
Tydemans levensverhaal illustreert het wereldwijd reilen en zeilen van de marine van zijn
tijd en de rol die de marine in de maritieme wetenschappen speelde.
(www.uitgeverijvanwijnen.nl)
de Commissie voor Zeegeschiedenis, die tot
2010 deel uitmaakte van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
Vragen promotiecommissie
De leden van de promotiecommissie hadden
rake vragen, maar hadden toch zelden een
tweede ronde nodig. Een Utrechtse professor
zag het werk een lacune opvullen, maar vond
het op twee gedachten hinken. Het was een
biografie en een werk over de ontwikkeling
van de relatie tussen de marine en de hydro
grafie. De vraag was waarom niet was gekozen
voor een diepere studie van één van de twee
onderwerpen. De promovendus was al bezig
met een biografie toen er in 2012 een gesprek
volgde met de promotor. Voor een proefschrift
leek toen de verbreding beter. Een VU-profes-
sor vond de focus wel erg liggen op de Neder-
landse Marine in de negentiende eeuw. Hij
miste de bredere context. ('U vraagt niet naar
de continuïteit tussen de VOC met de particu
liere kaartproductie enerzijds en de Konink
lijke Marine van 1850 anderzijds.') De promo
vendus vond dat een lastige vraag, want
beperken was vereist en 'als 't een gemis is valt
het niet meer goed te maken'. Een 'landrot
professor' wist van Tydeman dat 'zijn persoon
lijk leven meer een kabbelend watertje dan een
deining was'. (De hydrograaf trouwde ook met
een twaalf jaar oudere nicht.) De promovendus
achterhaalde dat Tydeman een serieuze, sobere
man was, die veel schreef en ook eigenwijs
was. 'Ik denk dat ik wat van hem weg heb', zo
bekende promovendus Acda. Dat riep bij de
vragende professor nog meer vragen op, die hij
niét stelde! Een ander lid vond het werk soms
wat aan de oppervlakte blijven en vroeg naar
9
2019-1 De Hollandse Cirkel
