objectgegevens op internet, maar wel in de
expositie en in de catalogus stond erbij 'op de
bovenste plank globes en twee meetkundige
instrumenten: een armillarium en een graad-
stok'. Het eerste is een hemelbol voorzien van
metalen ringen die de belangrijkste cirkels
van de hemel voorstellen.
Schilderij
Het tweede object hing boven vitrines en was
een in onze kring nog onbekend olieverf
schilderij, geleend van Amsterdam Museum.
Het was een portret van Barend van Lin, in
1671 geschilderd door Michiel van Musscher,
afgebeeld in zijn studeerkamer aan de Heren
gracht. (Elders op internet vond ik nog dat ook
zijn afgebeeld zijn jongere broer en zijn toe
komstige zwager.) Het nu verdwenen bijschrift
op de expositie over Van Lin: 'In zijn kamerjas
presenteerde hij zich als een geleerde heer,
met al zijn astronomische instrumenten: een
tellurium, astrolabium, kwadrant en een
Hollandse Cirkel. Achter op tafel ook nog een
globe.' De fraaie catalogus zegt korter dat de
Amsterdammer zijn wetenschappelijke inte
resse benadrukt door zich te omringen met
'astronomische meetinstrumenten'.
Kaart van zonsverduistering 1715
Op de expositie ging een tekst vlakbij genoemd
schilderij over de latere jonge landmeter, carto
graaf en astronoom Nicolaas Cruiquius (1678
1754). Hij berekende voor dijkgraaf en hoog
heemraden van Delfland de zonsverduistering
van 3 mei 1715. 'Hij rekende alleen vanaf de
verkeerde lengtegraad en zijn kaart klopte dus
niet', aldus de toelichting daar. Die Europese
kaart prijkte daar ook en wel als KNAG-bruik-
leen, maar die viel minder op. Ene Henk
Nieuwenhuis schreef trouwens een artikel over
de eclips van 1715 in Nederland: 'De raadsel
achtige zonsverduistering van 3 mei 1715.' Het
is te raadplegen via www.zonsverduistering.nl/
eclips1715.html, maar niet voor Delfland en
Cruiquius.
Slot
In de fraaie catalogus 'Het universum van
Amsterdam' schreef koning Willem-Alexander
het voorwoord. Keurig en ook met 'cartografie
met een c'. Maar ik geloof er niks van dat WA
zelf ondertekende als 'Zijne Majesteit de
Koning'.
Adri den Boer
...en bovenste plank daarvan met globes en twee meetkundige instrumenten: een armillarium en een
graadstok (www.rijksmuseum.nl)
Onderdeel van schilderij van Amsterdammer
Barend van Lin door Michiel van Musscher, 1671,
met rechtsonderaan landmeetkundige instrumenten
(foto Adri den Boer)
2019-3 De Hollandse Cirkel
131
