Reacties
2019-2 (p. 83: Vakhistorie in Geo-Info [2019-2],
Tonnie Peters met in Bedrijfsmuseum Kadaster
herplaatste gedenkwand)
Een foto in DHC 2019-2 bracht me weer terug bij
het Langste Kaartproject uit 2003. (De Langste
Kaart van Nederland, of de Langste Kaart ter
Wereld? Idee: H.T. Uitermark, Kadaster
Software: MapInfo Professional en ESRI
ArcView Druk: Veluwse Vlaggen Industrie,
Apeldoorn) De lijn die ik trok tussen twee
grensstenen in Cadzand resp. Nieuweschans
ging praktisch exact door de hoeve met de
naam Nulla Dies Sine Linea, 'Geen dag
zonder lijn', gelegen in de gemeente Dronten. Bij de huidige versie
van de top-kaart (2018) is de naam verdwenen, zodat ik de versie van 2003 bijgeplakt heb
(Topotijdreis!). De rode lijn is de as van de Langste Kaart. Een bijzondere toevalligheid.
Harry Uitermark
2019-2 (p. 81: "Amersfoort tijdens
Koningsdag het middelpunt van
Nederland", historisch nieuws van
www. kadaster. nl)
Aangezien ik een aantal jaartjes bij de
Rijksdriehoeksmeting heb gewerkt ben ik
uiteraard zeer alert als er een verhaaltje ver
schijnt over de RD. Zo ook nu.
Het gaat mij in dit geval om het korte stukje
uit het "Historisch nieuws" over "Amers
foort tijdens Koningsdag het middelpunt
van Nederland", overgenomen van www.
kadaster.nl. Het middelpunt, oftewel de oor
sprong van het huidige landelijke coördina
tenstelsel, is inderdaad het punt op de toren
van Amersfoort en om precies te zijn is dat
de stang onder de windvaan zoals deze in
1895 is vastgelegd door lokale metingen en
gekoppeld aan het volledig nieuwe hoofd-
driehoeksnet, de Rijksdriehoeksmeting. Dat
netwerk is pas tussen 1885 en 1904 gemeten
onder leiding van ir. Schols, omdat het drie-
hoeksnet van Krayenhoff te onnauwkeurig
bleek te zijn. De Rijksdriehoeksmeting (het
voornoemde hoofddriehoeksnet) is totaal
wat anders dan het driehoeksnet dat door
Krayenhoff is gemeten tussen 1802 en 1811.
Het middelpunt van deze zogenaamde Bon-
ne-projectie ligt ergens in de buurt van
Chaam (N-B). De coördinaten van de hoek
punten van zijn driehoeksnet (zie: "Précis
Historique") zijn berekend volgens de me
thode van Bonne: met als rechthoekige as
sen de meridiaan van Amsterdam (over de
Westerkerk), de Y-as en de loodlijn erop in
het snijpunt met de parallel van 51° 30', de
X-as. Omgerekend naar RD is dat ongeveer
X:120025 en Y:390182.
Het kadastrale nulpunt is dus van 1895, niet
van 1832, en ligt ook op een heel andere
plek.
En mijn laatste opmerking is, dat het drie-
hoeksnet van Krayenhoff de basis is ge
weest voor de eerste topografische kaart van
Nederland en niet die van de Kadastrale
kaart. Het latere zogenaamde 2e orde-net,
dat weer een verdichting was van het hoofd-
driehoeksnet, was uiteindelijk bedoeld voor
het Kadaster en is gemeten tussen 1898 en
1928 onder leiding van de ir. A.W.E. Kwist-
hout.
Gé Lobé
133
2019-3 De Hollandse Cirkel
