Randfiguren (23)
OLDlJfZ ALIA
Er verschenen op folioformaat handgekleurde kopergravures in vogelvluchtperspectief, ook in het
Stedenboek van Joan Blaeu: "Novum ac magnum theatrum urbium Belgicae regiae et foederatae",
Amsterdam, 1649.
Dit imposante Stedenboek, bestaande uit twee delen, is ontstaan tegen het einde van de Opstand,
in 2018 ter wille van de jubileumviering weer ouderwets 'Tachtigjarige Oorlog' genoemd. Eerst
verscheen het Stedenboek in een Latijnse uitgave, later ook in een Nederlandse. De boeken werden
toen pas na de opdracht van de koper ingebonden. (binding on demand?). Doordat de gravures op
stapel lagen konden de stadsbeschrijvingen (onder meer aan de achterzijde van gravures) indien
nodig aangepast worden. Deze stadsbeschrijvingen werden door zowel Blaeu als door het
stadsbestuur geschreven (PPS dus). De bron voor de imposante gravures, met de gebouwen in
opstand getekend, stamde veelal uit eerdere tijd. Op de gravure van Oldenzaal prijken linksonder
twee vakgenoten: naast wapens mankeert er in de rechterhand van de ene zelfs geen meetketting.
Of kun je je ook daarmee verdedigen?
Na dit te hebben geschreven bezocht ik de nieuwe expositie Cartografie in het Scheepvaartmuseum
(aanbevolen). Al vooraan is een kaart te zien van de 'Gedenkweerdige Brasiliaense Zee en
Lantreize van Johan Nieuhoff, Amsterdam, 1682. Rechtsonder met schaalstokken, versierd met
unieke randfiguren-met-instrumenten!
(Adri den Boer)
iJf ffitf atpavlsr it iTUimtL&Uf tpu Jé*
jtnurttiSW OrJmthtJf Ta.*JrrJhcr
2019-3 De Hollandse Cirkel
