dit punt "m" voor als "Steenenpaal" van het
"Observatorium van de Generaal Kraaien
hof".12 Ook in de latere driehoeksnetten van
Stamkart, die het punt hersteld heeft, en in het
net van de Rijksdriehoeksmeting is dit punt
gebruikt.
Deze bovenstaande tekst over de signalen
stond al maanden in de tekst van deze afleve
ring zoals ik die klaar had liggen, maar die
gelukkig door een ruim aanbod aan kopij toen
niet kon worden geplaatst. Recent heb ik van
Frans Scholten aanvullende informatie uit het
Nationaal Archief (zie de bij noot 11 genoemde
plaatsen) ontvangen. Hierdoor kan ik nu van
het Signaal Imbosch en het Observatorium bij
het Loo en het signaal aanvullende gegevens
geven. Boven de beschrijving van de stand
plaats Imbosch staat een situatietekening met
daarop de punten waarnaar de richtingen ge
meten zijn. De beschrijving is: "Drie en Veer
tigste Standplaats. Signaal Imbosch. Den 16'
Julij 1805. De waarnemingen Zijn gedaan ge
weest op de plaats A aan den voet van een
pyramiedsch driehoekig Signaal, opgericht op
de kruin van een Kleine Zandigen Heuvel in de
omstreken van een Bosch genaamd Imbosch
(Beijenbosch). De top van het Signaal nijg-
de zich naar het westen 1,333 voeten over, wij
hebben deszelfs punt van projectie in den
grond tot Centrum der Standplaats genomen,
en deze overnijging is nimmer onze aandacht
ontgaan in het Observeren van dit Signaal van
de omliggende standplaatsen. De Cirkel was
geplaatst op 16 voeten beneden het mirespunt
(dat is het richtpunt [JS]), men had in het Cen
trum dezes Standplaats een hardsteen in den
grond gegraven dragende de inscriptie zoo als
de overige signalen, doch de duin, sedert dien
verplaatst zijnde, uit hoofde van de ligtheid
van het Zand waaruit zij was zamengesteld,
zoo is de steen ontbloot en omver gegooid en
bevindt zich niet meer in het Centrum van het
eertijds Signaal
De tekst geeft dus aan, dat de hardstenen paal
was geplaatst in de projectie van het richtpunt,
en dat deze plaats als centrum C is genomen,
maar dat de richtingsmetingen hebben plaats
gevonden in een punt A aan de voet van het
signaal. Zoals op de schets is te zien was de
afstand AC 14,416 voeten, en is de hoek vanuit
A tussen het centrum en Nijmegen vermeld.
Op de volgende bladzijden van het register zijn
de richtingen herleid tot het centrum C.
Ook van het Observatorium Veluwe is nu veel
meer informatie bekend. Ook van dit punt
neem ik die tekst weer over: "Zeven en Veer
tigste Standplaats. Het Observatorium bij het
Loo op de Veluwe. Den 7. 8. 10. 13. 16. 17. 20.
en 21 Junij 1805. Uit gebrek van een toren of
ander geschikt voorwerp om de driehoeks
Schakels over de Veluwe te vervolgen, heeft
men genoodzaakt geweest Hunne toevlugt te
nemen tot het construeren van Stelling Obser
vatorium waarvan men de beschrijving nader
zal doenDe waarnemingen zijn gedaan ge
weest op verschillende verdiepingen van het
getimmerte, 25 voeten beneden het mirespunt
gezien van Harderwijk, 9 voet onder het zelfde
punt gezien van Kampen, Zutphen, op den
Lemelerberg en den Imbosch en te Rheenen en
eindelijk 45 voeten boven het gezegde punt ge
zien van Amersfoort, wanneer de Kruisdraden
der kijkers inclineerde heeft men de voet van
het Signaal gepointeerd. De ongestadigheid
16
Ühiii /vlK'AiTn LV nK.' 'jw
S'07. I
flCfjf r -14,415VOTtïJ?
Schets van de in punt 43, Signaal Imbosch, gemeten
richtingen
12 Zie "Kadastrale Atlas Gelderland 1832. Apeldoorn". In het boekje met de tekst en Kadastrale gegevens, op pp. 26 en 27.
2020-1 De Hollandse Cirkel
