genoten al verstoord en bovendien dreigen
militaire GPS'en te worden gemanipuleerd
door vijandige hackers.'
(De Telegraaf, 3 oktober 2019)
Weleer koersveranderingen meten...
'De enige manier om te weten wanneer je van
koers moest veranderen was door dit in te
schatten met behulp van tijdens de reis verza
melde informatie. Zoals de snelheid van een
schip gemeten met een zandloper en een log,
de breedtepositie op aarde gemeten met een
sextant, octant, astrolabium of jakobsstaf, de
koersrichting gemeten met een kompas, en de
tijd gemeten met een zandloper. Dit alles te
kende je op in het logboek van het schip en
zette je uit op een kaart. Feitelijk was je positie
een grote gok met veel onzekerheden.'
(Uit artikel 'Op zoek naar de Aagtekerke' over
in 1727 vergaan spiegelretourschip in: Tijd
schrift van de RCE, 2019-4, p. 5)
Het sextant en de octant bestonden in 1727 nog
niet.(red. DHC).
De landmeter vertegenwoordigt de geometrie
in een voorstelling met de zeven 'vrije kun
sten' plus de bouwkunst, de beeldhouwkunst
en de schilderkunst, allemaal ondergeschikt
aan de Temperantia of Matigheid (inclusief het
meten). De satirische prent is gedrukt in 1560
in Antwerpen. Bijna alle beroepsbeoefenaars
doen verkeerd wat ze zouden moeten doen.
Rechtsboven in de prent de hoogte van een zuil
meten met een passer, bijvoorbeeld. Het
winkelkruis vlak daarbij wordt precies ver
keerd-om weergegeven, de landmeter lijkt het
te gebruiken als een jacobsstaf!
(Sieb Dijkstra)
200jaar Noordhollandsch Kanaal
.was aanleiding voor een reizende tentoon
stelling. Van de drie steden waar de expositie
werd opgesteld bekeek ik hem in 2019 in
Purmerend. Kaarten speelden een grote rol.
Mij viel van 'Rijkswaterstaat voor 1850' inv.
nr. 530 op (1:2000): 'Situatie der leggende
schepen in het Noord-Hollandsch Kanaal van
af de Koopvaarderssluis te Nieuwediep op den
12den 13den Februarij 1848' van opzichter
J.S. Bretz. Liet die dienst later bij het foto-
grammetrisch karteren van wegbeheerkaarten
alle auto's (en boerentrekkers) weg, hier wer
den de exact 100 schepen in de kanaalfile voor
de sluis wel afgebeeld. Tabellen gaven er meer
informatie over en ze verschilden in grootten
en typen. Echte vastgoedinformatie stond er
ook op: 'Deze 12 meerpalen geheid in 1847'.
Het Noordzeekanaal zou de in vijf jaar tijd
gegraven, meest aangepaste, 80 km Noord-
hollandsch Kanaal snel vervangen.
(Adri den Boer)
Gemeentegrenzen Kromme Rijngebied
In nummer 2019-4 van het tijdschrift Het
Kromme-Rijngebied verscheen van Kees
Floor: 'Bepaling van de gemeentegrenzen in
het Kromme Rijngebied' (p. 1-5).
(www. tussenrijnenlek.nl)
HisGIS 1832 Zuid-Holland Kustzone
Het Napoleontisch kadaster is het afgelopen
jaar gedigitaliseerd voor de kustzone van
Zuid-Holland: dat is ruwweg het gebied tussen
Rotterdam en Noordwijk, met inbegrip van de
steden Leiden, Den Haag, Delft, Vlaardingen
De Matigheid van
Pieter Bruegel uit
1560
.kende onze kring
nog niet zo, maar
DHC werd benaderd
met een instrumen-
tenvraag erover!
20
Philips Galle naar Pieter Bruegel de oude,
Temperantia (Matigheid), Antwerpen 1560
(www.bing. com)
2020-1 De Hollandse Cirkel
