Varia: één titelpagina
ftlMrirn/
Deze prachtige gekleurde zestiende-eeuwse afbeelding toont ons een schatkamer die
omgeven is door diverse personen en nautische hulpmiddelen. Bovenop de schatkamer staan
links een hemelglobe en rechts een aardglobe, beide werden ook aan boord van schepen
gebruikt. Opvallend detail is dat de aardglobe met de zuidpool naar boven staat afgebeeld.
Naast de globes, op de hoeken van de schatkamer, zijn twee uurglazen te zien. Aan het
plafond zijn twee nautische kwadranten opgehangen, met aan ieder een zeemansastrolabium.
Aan beide astrolabia is een peillood bevestigd die ieder op zich weer een graadstok
vasthouden. Op de plint van de Schatkamer staan twee personen die ieder een schietlood
vasthouden. Onderin, ter
weerszijde van het schip,
zijn een tweetal passers
en kompassen te zien.
Op deze manier laat de
maker Lucas Jansz
Waghenaer, ons in een
keer zien wat de
belangrijkste
hulpmiddelen voor de
stuurman in die periode
waren, het enig dat
daaraan nog ontbrak
was het werk waarvan
dit de titelpagina is:
Waghenaer's Spiegel
der Zeevaert uit 1583.
Zijn werk was
vernieuwend: hij
maakte gebruik van
dieptecijfers en
gestandaardiseerde
symbolen voor het
duiden van anker
plaatsen, boeien,
wrakken, etc. In de
jaren die volgden
werden zijn ideeën
door anderen over
genomen en zouden
deze werken onder de
generaliserende naam
Waggonnerbekend
komen te staan.
Nicolas de Hilster
2020-1 De Hollandse Cirkel 37
